Vestfirðir

Minnisvarðar á Vestfjörðum

Ísafjörður – Hnífsdalur – Bolungarvík– Súgandafjörður– Önundarfjörður – Dýrafjörður

Arnarfjörður – Patreksfjörður – Barðaströnd

---

Vestfirðir

Barnaskólinn á Látrum í Aðalvík

Barnaskólinn á Látrum 1899-1999

Hér stóð Barnaskólinn á Látrum. Guðmundur Sigurðsson og fleiri stofnuðu framfarafélagið Æskuna árið 1898. Haustið 1899 gaf félagið hreppnum skuldlaust skólahús því allt efni og vinna var gefin. Pálmi Jónsson í Reykjavík gaf allan við í grind hússins. Smiður var Friðfinnur Kjærnested, sem gaf vinnu sína. Heimangönguskóli hófst 1899 og stóð til ársins 1946. Við skólann störfuðu lærðir kennarar. Guðmundur Sigurðsson var kennari og kenndi fyrstu árin. [Texti á skildi].

Minnisvarðinn stendur á Látrum í Aðalvík.

---

Sigurður Bjarnason frá Vigur (1915-2012)

Sigurður Bjarnason frá Vigur
Alþingismaður Norður-Ísfirðinga 1942-1959, Vestfirðinga 1963-1970.

Stúdentspróf MA 1936. Lögfræðipróf HÍ 1941. Framhaldsnám í Cambridge í Englandi 1945.

Blaðamaður og ritstjóri í Reykjavík 1941–1969. Skip. 1970 sendiherra í Danmörku, Írlandi og Tyrklandi og 1973 sendiherra í Kína. Skipaður 1976 sendiherra í Englandi, Hollandi og Nígeríu. Starfaði í utanríkisráðuneytinu í Reykjavík 1982–1985, var sendiherra á Kýpur frá 1983 og í Túnis og Indlandi frá 1984 með aðsetur í Reykjavík.

Forseti bæjarstjórnar Ísafjarðar 1946–1950. Stjórnarformaður menningarsjóðs blaðamanna 1946–1962. Skipaður 1947 í undirbúningsnefnd löggjafar um þjóðleikhús. Í útvarpsráði 1947–1970, formaður þess 1959. Skipaður 1951 í endurskoðunarnefnd laga um skipun prestakalla og endurskoðunarnefnd íþróttalaga. Í Norðurlandaráði 1953–1959 og 1963–1970, formaður Íslandsdeildar og einn af forsetum ráðsins 1953–1956, 1958–1959 og 1963–1970. Kosinn 1956 í milliliðagróðanefnd. Formaður Blaðamannafélags Íslands 1957–1958 og formaður Norræna blaðamannasambandsins sömu ár. Í Þingvallanefnd 1957–1970 og í úthlutunarnefnd atvinnuaukningarfjár 1959–1960. Í úthlutunarnefnd listamannalauna 1961–1966. Í stjórn Atvinnubótasjóðs, síðar Atvinnujöfnunarsjóðs 1962–1970. Skip. 1962 í nefnd til að gera tillögur um framtíðarskipan ferðamála á Íslandi og 1966 í endurskoðunarnefnd hafnalaga. Kosinn 1966 í endurskoðunarnefnd laga um þingsköp Alþingis. Skipaður 1968 í endurskoðunarnefnd laga um utanríkisráðuneyti Íslands og fulltrúa þess erlendis. Sat á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna 1960–1962. Formaður Norræna félagsins 1965–1970.

Alþingismaður Norður-Ísfirðinga 1942–1959, alþingismaður Vestfirðinga 1963–1970 (Sjálfstæðisflokkurinn).

Varaþingmaður Vestfirðinga febrúar— júní og desember 1960, janúar–febrúar og febrúar 1961, mars–apríl 1962 og febrúar–mars 1963, landskjörinn varaþingmaður (Vestfirðinga) október–nóvember 1962, apríl 1963.

Forseti neðri deildar 1949–1956 og 1963–1970. 2. varaforseti neðri deildar 1946–1949, 1. varaforseti efri deildar 1959.

Ritstjóri: Vesturland (1942–1959). Morgunblaðið (1947–1969). Stefnir (1950–1954). Ísafold og Vörður (1953–1968). [Alþ.]

Reist af vinum við Ísafjarðardjúp. Minnisvarðinn stendur í Vigur. Höfundur Ólöf Pálsdóttir myndhöggvari

---

Sigvaldi Kaldalóns (1881-1946)

Sigvaldi Kaldalóns (Stefánsson) (13. janúar 1881- 28. júlí 1946) var íslenskt tónskáld og læknir.
Sigvaldi nam læknisfræði við Læknaskólann í Reykjavík og hélt að því loknu í framhaldsnám til Kaupmannahafnar. Þar kynnti hann sér danska og erlenda tónlist. Í Kaupmannahöfn kynntist hann einnig verðandi eiginkonu sinni, Karen Margrethe Mengel Thomsen. Þegar heim kom starfaði hann vetrarlangt sem læknir á Hólmavík en fékk síðan veitingu fyrir læknishéraði við Inn-Djúpið og bústað á Ármúla í Nauteyrarhreppi nálægt Kaldalóni vorið 1911. Hann hreifst mjög af náttúrunni þar í kring og tók síðar upp ættarnafnið Kaldalóns árið 1916. Frostaveturinn mikla 1917-18 veiktist Sigvaldi af taugaveiki og náði sér aldrei fyllilega eftir það. Hann fluttist frá Ármúla 1921. Hann dvaldist á Vífilstaðahæli og fór síðan utan til Kaupmannahafnar á heilsuhæli. Þegar honum hafði batnað sótti hann um Flateyjarhérað árið 1926 og var veitt það. Þar samdi hann lagið við ljóð Eggerts Ólafssonar, Ísland ögrum skorið og þar söng Eggert Stefánsson óperusöngvari, bróðir hans það fyrst opinberlega. Í Flatey var hann þar til hann fluttist í Keflavíkurhéraðið. Sigvaldi var læknir við héraðslæknisembættið í Keflavík árin 1929-45, búsettur í Grindavík. Dvöl hans þar hefur verið líkt við “menningarlega vígslu” í héraðinu. Þar dvöldu löngum hjá honum eða í návist hans þjóðkunnir listamenn eins og Gunnlaugur Scheving, Halldór Laxness, Ríkharður Jónsson, Steinn Steinarr o.fl.

Sigvaldi Kaldalóns var yfirleitt mjög hógvær í garð laga sinna en um Ísland ögrum skorið, sem er eitt þekktasta lag hans, sagði hann þó að það ætti e.t.v. eftir að verða þjóðsöngur Íslands. Meðal annara þekktustu laga hans sem allir landsmenn þekkja má nefna: Ave maria, Fjallið eina, Hamraborgin, Kirkjan ómar öll, Nóttin var sú ágæt ein, Á Sprengisandi, Suðurnesjamenn, Svanasöngur á heiði. [Wikipedia]

Minnisvarði um Sigvalda er við Menningarmiðstöð Grindavíkur en Sigvaldi bjó og starfaði í Grindavík í 16 ár frá 1929 -1945. Einnig eru minnisvarðar um Sigvalda í Reykjavík og í Flatey. Hann er eitthvert ástsælasta tónskáld Íslendinga.

Ég leit í anda liðna tíð.
Minnisvarði um Sigvalda S. Kaldalóns eftir Pál Guðmundsson Húsafelli 1990

---

Kristín Hálfdánardóttir 1896-1951 – Sveinbjörn Rögnvaldsson 1886-1975

Hér á Uppsölum bjuggu heiðurshjónin
Kristín Hálfdánardóttir
f. 22.11.1896 – d. 2.1.1951
Sveinbjörn Rögnvaldsson
f. 15.9.1896 – d. 28.3.1975

Blessuð sé minning þeirra.

Minnisvarðinn stendur við bæjarstæði Uppsala í Seyðisfirði, Ísafjarðardjúpi

---

Minnisvarði um Álftfirðinga sem hvíla í votri gröf

Frá aldamótunum 1900 til 2018 fórust tólf bátar frá Súðavík. Þrír af þessum bátum fórust á árunum 1967, 1968 og 1969. Tveir þessara báta fórust með allri áhöfn, með minna en eins árs millibili, en áhöfn eins báts bjargaðist. Frá aldamótunum 1900 til 2018 hafa 43 menn frá Álftafirði farist á sjó, ýmist með skipum frá Súðavík eða öðrum verstöðvum. Á þessum tíma bjuggu að meðaltali færri en 300 manns í Súðavík. Hvert sjóslys var því mikið og þungt áfall fyrir þorpið.

Sigríður Sigurgeirsdóttir, sem missti eiginmann sinn og son þegar Freyja fórst 1967, hafði frumkvæðið að því að reistur yrði minnisvarði í Súðavík um þá sem farist hafa á sjó.

Hönnuður minnisvarðans er Guðmundur Lúðvík Grétarsson og svona skýrir hann verkið:
Minnisvarðinn er hendur sem reyna að halda vatni og ætlað sýna þá nánu tengingu sem er milli sjómanns og náttúruaflana. Hendurnar eru hlutlausar og tákn fyrir manneskjuna, á meðan vatnið er tákn náttúruaflana – hafsins. Þegar sjómenn sigla út á haf, þá leggja þeir líf sitt í hendur náttúruöflunum, eru á valdi náttúrunnar. [Skilti við minnisvarðann]

Minnisvarðinn stendur við Súðavíkurkirkju.

---

Minningarlundur um fórnarlömb snjóflóðs 1995

Þessi minningarlundur er tileinkaður þeim er fórust í snjóflóðinu í Súðavík 16. janúar 1995.

Eigi stjörnum ofar 
á ég þig að finna
meðal bræðra minna
mín þú leitar Guð.  S.E.

Minnisvarðinn stendur í rás snjóflóðsins í Súðavík. Minningarsteinar með nöfnum þeirra sem fórust eru í lundinum.

---

Ísafjörður

Skipalestin QP-13

Til minningar um sjómenn úr skipalestinni QP-13
sem fórst við Íslandsstrendur 5. júlí 1942.

Til minningar um þá nærri 240 karla, konur og börn sem fórust norður af Straumnesi 5. júlí 1942 í mesta sjóslysi við Íslandsstrendur er 19 skip úr skipalestinni QP-13 á leið frá Murmansk í Rússlandi til Hvalfjarðar villtust af leið í slæmu veðri og litlu skyggni og sigldu inn í tundurduflabelti sem lagt hafði verið til varnar þýskum herskipum.
Skipin sem fórust voru breska herskipið HMS Niger og flutningaskipin Heffron, Hybert, Massmar, og John Randolph frá Bandaríkjunum  og Rodina frá Rússlandi. Bandaríska flutningaskipið Exterminator laskaðist en náði til hafnar í Hvalfirði af eigin rammleik. Flök skipanna liggja á rúmlega 70 m dýpi um 53 km héðan.
Slysið markaði jafnframt eitt mesta björgunarafrek Íslandssögunnar er 260 manns var bjargað úr sjónum við mjög erfiðar og hættulegar aðstæður um borð í fylgdarskipin St. Elstan, Lady Madelaine  og Roselys. Áhöfn franska herskipsins Roselys vann það einstæða afrek að bjarga 179 manns.
Motorbáturinn Vébjörn ÍS-14 sem lá inni á Aðalvík hélt einnig til aðstoðar á slysstað þrátt fyrir mikla hættu en fann engan á lífi.

Minnisvarðinn stendur í Neðstakaupstað á Ísafirði

---

Réttarholtskirkjugarður í Engidal

Minningarreitur í Réttarholtskirkjugarði í Engidal, Ísafirði 

Minning um látna ástvini sem í fjarlægð hvíla

---

Snjóflóðin í Hnífsdal 1910

Til minningar um þau sem fórust í snjóflóðinu í Hnífsdal 18.2.1910.
Nöfn þeirra 18 sem fórust eru letruð á steininn í forgrunni.

Á legsteininum stendur:

Hjer hvíla jarðneskar leyfar 18 þeirra er líf ljetu í snjóflóðinu mikla í Hnífsdal 18.2.1910.

Steinarnir eru í Ísafjarðarkirkjugarði.

---

Upphaf vélbátaútgerðar á Íslandi

Harpa hafsins

Reist til minningar um upphaf vélbátaútgerðar á Íslandi, sem hófst við Ísafjarðardjúp á bátnum Stanley í nóvember 1902. Forgöngu um þetta fyrsta skref í nýrri atvinnusögu Íslendinga hafði.

Árni Gíslason, formaður
ásamt Sophusi J. Nielsen verzlunarstjóra
og
J.H. Jessen vélsmið.

Verkið stendur við Skutulsfjarðarbraut á Ísafirði og er eftir Svanhildi Sigurðardóttur.

---

Minnisvarði um horfna sjómenn

Minnisvarði ísfirskra sjómanna 1974
Til heiðurs þeim sem horfnir eru
Til heilla þeim sem halda á miðin

Minnisvarðinn stendur á Sjúkrahússtúninu á Ísafirði

---

Málningarvöruverslun Guðmundar E. Sæmundssonar

Málningarvöruverslun Guðmundar E. Sæmundssonar

Guðmundur Elías Sæmundsson smiður og málari hóf verslunarrekstur að Tangagötu 17 eftir að hann fékk verslunarleyfi í október 1920 og stofnaði fyrstu málningarvöruverslunina á Ísafirði.
Árið 1954 flutti verslunin í húsnæði sem Guðmundur og synir hans byggðu að Aðalstræti 17-19.
Málningarvöruverslunin starfaði lengst af undir nafninu G.E. Sæmundsson og synir. 
Verslunin starfaði til ársins 2006.

Skjöldur þessi var afhjúpaður í júlí 2022.

---

Jónsgarður

23. mars 1922

Í minningu hjónanna
Karlinnu G. Jóhannesdóttur
og Jóns Jónssonar

17. júní 1992

Jón Jónsson klæðskeri var helsti frumkvöðullinn að því að brotinn var til ræktunar hlíðarbútur upp af Torfnesi árið 1922. Það var lengi helsti gróðurreitur Ísfirðinga þar sem ýmis nýstárleg blóm og tré uxu og döfnuðu. Á 70 ára afmæli garðsins var afhjúpaður minnisvarði í garðinum um Jón og konu hans, Karlinnu Jóhannesdóttur.

Þegar Jón stofnaði Blóma- og trjáræktunarfélag Ísfirðinga ásamt nokkrum öðrum í mars 1922 var enginn gróðurreitur til á Ísafirði utan gras- og kartöflugarðar og rifsberjarunnar í garði Þorvaldar Jónssonar læknis sem mörgum þótti heldur undarlegt fyrirbæri. Litlu munaði að bæjarstjórn fengist ekki til að láta landið af hendi undir garðinn og má nokkuð ráða af umsögnum bæjarstjórnarmanna um hug þeirra til blóma- og trjáræktar. Einn sagðist ekki vilja láta lóðir bæjarins undir annað en hús og nóg væri fyrir af arfanum. Afráðið var þó að fara að ráðum annars bæjarstjórnarmanns sem sagði: Mér finnst réttara að leigja drengjunum þetta land. Þeir munu áreiðanlega ekki gera þar nein spjöll, en von er til að þeir skili meiri gróðri en nú prýðir það, þegar þeir gefast upp á þessum unggæðingshætti.”

Margir lögðu á næstu árum hönd á plóginn við að bylta landinu og koma á skipulagðri ræktun undir handleiðslu Jóns og í framhaldinu fór fólk að rækta tré og aðrar jurtir í görðum sínum.

Það var sonardóttir Jóns og Karlinnu, Edda Björk Sigurðardóttir, sem afhjúpaði minnisvarðann við athöfn í garðinum á 17. júní 1992. Í tilefni þess tilkynnti Smári Haraldsson bæjarstjóri að garðinum hefði verið gefnið nafnið Jónsgarður. Minnisvarðann gerði Jón Sigurpálsson myndlistarmaður á Ísafirði.  [Mbl. 7.7.1992]

 

---

Ásgeir Ásgeirsson (1852-1902)

Som Disse Runer
Meislet Ind

Staar Virket Dit
i Folkets Sind

Á. Ásgeirsson 1852-1902

Ja Nye 50 Aar
Du Faar Saa Vist
Som Bautaen Her
Paa Klippen Staar 

Bautasteinn þessi stendur nú í Neðstakaupstað á Ísafirði. Hann var reistur árið 1902 á Uppsalaeyri í Seyðisfirði og stóð þar til 1976, en þá var hann fluttur á núverandi stað í Neðstakaupstað. Þessi minnisvarði er því einn af elstu minnisvörðum á Íslandi.

---

Hannes Hafstein (1861-1922)

Hannes Hafstein
4. desember 1861 – 13. desember 1922
Sýslumaður Ísafjarðarsýslu og bæjarfógeti á Ísafirði 1896-1904
Þingmaður Ísfirðinga 1900-1901
Fyrsti ráðherra Íslands 1. febrúar 1904 – 31. mars 1909 og 25. júlí 1912 – 21. júlí 1914.
Haf eilífa þökk fyrir störf þín í þágu Íslands.

Minnisvarðinn var afhjúpaður 17. janúar 2004.

Hannes Hafstein var skipaður sýslumaður Ísafjarðarsýslu 1895 en kom til Ísafjarðar 1896. Þá keypti hann hús það er nú er Mánagata 1, en var kallað Fischershús á þeim tíma. Þar bjó hann öll sín sýslumannsár á Ísafirði og var þar með skrifstofu sína. Þetta hús stendur enn, en töluvert breytt. Á lóð þess var minningarskjöldur afhjúpaður þann 17. janúar 2004 um Hannes Hafstein sýslumann á Ísafirði og fyrsta ráðherra Íslands. [Mbl. 19/1/2004]

Minnisvarðinn stendur við Mánagötu 1 á Ísafirði

---

Ragnar H. Ragnar (1896-1987)

Kuml

Minnisvarði um Ragnar H. Ragnar, skólastjóra Tónlistarskóla Ísafjarðar. Frumkvæði að verkinu höfðu Pétur Kr. Hafstein, Jón Páll Halldórsson og Kristján Haraldsson.

Verkið var afhjúpað árið 1988 og stendur á Spítalatúninu. Höfundur verksins er Jón Sigurpálsson myndhöggvari

---

Hnífsdalur

Minnisvarði um drukknaða sjómenn í Hnífsdal

Minnisvarði um drukknaða sjómenn í Hnífsdal reistur árið 1974.

,,Í hafinu hafið þér þrenging,
en verið þér hughraustir
ég hef sigrað heiminn.”  Jóh. 16:33.

Slysavarnardeildin Hnífsdal. [Texti á skilti]

Verkið er eftir Sigurlinna Pétursson.

Heimild: [Ketill Kristinsson: Stríð, stolt, sorg og sprengja].

Minnisvarðinn stendur í kirkjugarðinum i Hnífsdal

---

Bolungarvík

Skipalestin QP-13

Til minningar um þá nærri 240 karla, konur og börn sem fórust norður af Straumnesi 5. júlí 1942 í mesta sjóslysi við Íslandsstrendur er 19 skip úr skipalestinni QP-13 á leið frá Murmansk í Rússlandi til Hvalfjarðar villtust af leið í slæmu veðri og litlu skyggni og sigldu inn í tundurduflabelti sem lagt hafði verið til varnar þýskum herskipum.
Skipin sem fórust voru breska herskipið HMS Niger og flutningaskipin Heffron, Hybert, Massmar, og John Randolph frá Bandaríkjunum  og Rodina frá Rússlandi. Bandaríska flutningaskipið Exterminator laskaðist en náði til hafnar í Hvalfirði af eigin rammleik. Flök skipanna liggja á rúmlega 70 m dýpi um 53 km héðan.
Slysið markaði jafnframt eitt mesta björgunarafrek Íslandssögunnar er 260 manns var bjargað úr sjónum við mjög erfiðar og hættulegar aðstæður um borð í fylgdarskipin St. Elstan, Lady Madelaine  og Roselys. Áhöfn franska herskipsins Roselys vann það einstæða afrek að bjarga 179 manns.
Motorbáturinn Vébjörn ÍS-14 sem lá inni á Aðalvík hélt einnig til aðstoðar á slysstað þrátt fyrir mikla hættu en fann engan á lífi.

---

Óshlíð

Minnisvarði í Óshlíð við Bolungarvík

Góður Guð verndi vegfarendur

Minnisvarðinn stendur við Bolungarvíkurenda Óshlíðar

 

---

Í minningu ástvina

Í minningu ástvina

Hlustaðu á ljósið

Hlustaðu á ljósið 
sem logar kyrrlátt í brjóstinu
hvernig sem viðrar

Rödd þess er mjúklega björt
og bylgjast um þig 
í mjúkri þögn.
Og því verður að hlusta vandlega

Einungis þögn nemur þögn
og þá fyrst andar ljósið 
lifandi birtu.   Njörður P. Njarðvík.

Minnisvarði um ástvini sem farist hafa af  slysförum var afhjúpaður við Skarfasker í Hnífsdal á laugardaginn 25. september 2010. Afhjúpun hans var liður í dagskrá vegna opnunar Bolungarvíkurganga en ráðist var í uppsetningu minnisvarðans að tillögu Albertu Gullveigar Guðbjartsdóttur, þáverandi formanns Nemendafélags Menntaskólans á Ísafirði. „Ég lagði þetta til sem fulltrúi unga fólksins þegar slegið var í gegn í göngunum. Mjög vel var tekið í tillöguna og allir sem komu að þessu sýndu mikinn samhug og voru mjög hjálpsamir við að láta þetta verða að veruleika,“ segir Alberta.
Fjöldi manns var saman kominn er minnisvarðinn var afhjúpaður með viðhöfn. Þrjár ungar stúlkur úr MÍ sungu Sofðu unga ástin mín og Daníel Jakobsson, bæjarstjóri Ísafjarðarbæjar fór með ávarp. Að því loknu afhjúpaði Alberta minnisvarðann og fór með ljóðið sem letrað er á hann en það er Hlustaðu á ljósið eftir Njörð P. Njarðvík. Þá lagði Daði Már Guðmundarson, núverandi formaður NMÍ, blómsveig við varðann. Séra Magnús Erlingsson sóknarprestur á Ísafirði blessaði varðann. Jón Sigurpálsson listamaður á Ísafirði hannaði minnisvarðann. [Bæjarins besta]

Minnisvarðinn stendur við Skarfasker, við gangamunna Bolungarvíkurganga

---

Minningarreitur um horfna, drukknaða og látna ástvini í fjarlægð

Minningarreitur um horfna, drukknaða og látna ástvini í fjarlægð

Sá sem eftir lifir
deyr þeim sem deyr
en hinn dáni lifir 
í hjarta og minni
manna er hans sakna. H.P.

Minningarsteinar um horfna eru umhverfis listaverkið sem gefið var til minningar um Guðfinn Einarsson. Gefendur María K. Haraldsdóttir og börn.

Minningarreitur í kirkjugarðinum á Grundarhóli í Bolungarvík. Listaverkið er eftir Elísabetu Haraldsdóttur.

---

Guðmundur Pétursson, Ólafur Pétursson, Runólfur Hjálmarsson, Óskar Halldórsson

Þakklát minning um skipverja af m/b Baldur er fórst 30.1.1941

Guðmund Pétursson, Ólaf Pétursson, Runólf Hjálmarsson, Óskar Halldórsson.

Þegar öflugir ungir falla
sem sígi í ægi sól á dagmálum.

Blómsveigur er lagður að þessum minnisvarða sem er annar af tveimur í kirkjugarðinum helgaður drukknuðum og þeim sem horfið hafa. Minnisvarðinn var afhjúpaður af afkomendum þeirra látnu árið 1942 og er í Grundarhólskirkjugarði.

---

Einar Guðfinnsson (1898-1985) – Elísabet Hjaltadóttir (1900-1981)

Grjóthlað

,,Ég erfði ekki fé, ég erfði dyggðir” sagði Einar Guðfinnsson, sem hóf atvinnurekstur sinn í Bolungarvík 1. nóvember 1924. Einar var helsti athafnamaður staðarins á sinni tíð.Einar fæddist að Litlabæ í Skötufirði 17. maí 1898 og lést í Bolungarvík 29. október 1985.Eiginkona Einars, Elísabet Hjaltadóttir, fæddist í Bolungarvík 11. apríl 1900 og lést þar 5. nóvember 1981.Auk umsvifamikils atvinnureksturs, tóku Elísabet og Einar virkan þátt í sveitarstjórnar-, félags- og menningarmálum og höfðu forystu um margvísleg framfaramál í byggðarlaginu á mótunarskeiði þess.Bæjarstjórn Bolungarvíkur ákvað að heiðra minningu Einars og Elísabetar með því að reisa þeim minnisvarða á aldarafmæli Einars, 17. maí 1998.Lágmynd af þeim hjónum er gerð af Ríkey Ingimundardóttur myndlistarkonu.Jón Sigurpálsson myndlistarmaður hannaði minnisvarðann ,,GRJÓTHLAД sem hlaðinn er úr grjóti frá æskustöðvum Einars í Skötufirði. [Texti á skilti].Minnisvarðinn stendur við aðalgötuna í Bolungarvík

---

Pétur Oddsson (1862-1931) – Guðný Bjarnadóttir (1861-1922)

Pétur Oddsson og Guðný Bjarnadóttir

Þau voru mannvinir í fararbroddi á nýrri öld.Sparisjóður Bolungarvíkur lét reisa fyrsta sparisjóðsstjóranum og konu hans þennan minnisvarða árið 1990. Lágmyndin virðist gerð af Ríkey Ingimundardóttur. Minnisvarðinn stendur við Sparisjóð Bolungarvíkur.

---

Suðureyri – Súgandafjörður

Magnús Hj. Magnússon (1873-1916)

Skáldið á Þröm
Magnús Hj. Magnússon 1873-1916

Magnús var fæddur að Tröð í Súðavíkurhreppi, en uppalinn í Önundarfirði. Hann var þreklítill og heilsuveill í æsku, en bráðgjör að gáfum, húslestrarfær 6 vetra og byrjaður að búa til vísur. Hann las hverja bók, sem hann náði í og safnaði sér þannig ýmsum fróðleik. Rímum og alþýðukveðskap varð hann snemma handgenginn og tók jafnframt að stunda skáldskap og vísnagjörð, siðar fleiri ritstörf, og hélt dagbók í mörg ár.

Magnús unni ritstörfum og lagði kapp á þau, að hætti fræðimanna fyrri tíma. Þau voru honum hvíld frá erfiði, skemmtun í tómstundum, fróun í sjúkdómi og armæðu. Hann ritaði því og las þegar hann komst höndunum undir „sér til hugarhægðar en hvorki sér til lofs né frægðar”. Hann hélt sér lítt á lofti; bældi örbyrgð og lasleiki hann niður, enda var honum allt yfirlæti fjarri skapi.

Magnús bjó með Guðrúnu Önnu Magnúsdóttur en gat ekki gifst henni þar sem hann hafði þegið sveitarstyrk og þurfti að greiða hann upp til að mega ganga í hjónaband. Það tókst honum aldrei og voru þau í óvígðri sambúð til æviloka og áttu saman sex börn en aðeins tvö komust á legg. Magnús stundaði barnakennslu öðru hverju. Árið 1910 var hann dæmdur í eins árs fangelsi fyrir nauðgun, en hann hafði misnotað stúlkubarn sem var nemandi hans, og sat hann dóminn af sér í fangelsinu í Reykjavík.

Magnús var helsta fyrirmyndin að Ólafi Kárasyni Ljósvíkingi í Heimsljósi eftir Halldór Laxness, sem nýtti sér dagbækur Magnúsar. Árið 1956 gaf Gunnar M. Magnúss út ævisögu Magnúsar og kallaði hana Skáldið á Þröm. Og árið 1998 komu dagbækur Magnúsar út undir heitinu Kraftbirtingarhljómur guðdómsins. [Wikipedia]

Minnisvarðinn stendur í hlíðinni ofan við bæinn

---

Ólafur Þ. Þórðarson 1940-1998

Ólafur Þ. Þórðarson

Héraðsskólapróf Núpi 1957. Búfræðipróf Hvanneyri 1960. Kennarapróf KÍ 1970.

Skólastjóri Barnaskólans á Suðureyri 1970–1978. Skólastjóri Héraðsskólans í Reykholti 1978–1995 (í leyfi frá 1980).

Oddviti Suðureyrarhrepps 1974–1978. Formaður Fjórðungssambands Vestfirðinga 1974–1978. Í stjórn Þróunarsamvinnustofnunar Íslands 1981–1993. Sat á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna 1982. Í stjórn Framkvæmdastofnunar ríkisins, síðar Byggðastofnunar 1983–1995. Sat þing Alþjóðaþingmannasambandsins 1987–1994.

Alþingismaður Vestfirðinga 1979–1995 (Framsóknarflokkur).

Varaþingmaður Vestfirðinga apríl 1972, febrúar og október 1975, nóvember–desember 1976, febrúar og desember 1977, apríl 1978, október 1996, apríl 1997, apríl–maí 1997 og febrúar 1998.

2. varaforseti sameinaðs þings 1983–1987. [Alþ.]

Minnisvarðinn stendur við kirkjuna á Stað í Súgandafirði og er eftir Árna Johnsen alþingismann.

---

Önundarfjörður

Flateyri

Snjóflóðið 26. október 1995

Þann 26. október 1995 féll stórt snjóflóð á byggðina á Flateyri með þeim afleiðingum að 20 manns fórust. Á áfallasvæðinu voru 74 skráðir íbúar og voru 54 þeirra heima við þegar snjóflóðið féll, um kl. 4 að morgni. Í flóðinu skemmdust og eyðilögðust 32 hús á Flateyri og Sólbakka.

Í minningu allra þeirra er féllu frá
er flóðið mikla rann með dauðann hjá
og reistur þessi steinn sem stendur hér
og staðfestir hve djúpstæð sorgin er.

Guðmundur Ingi Kristjánsson

---

Holtskirkjugarður

Guð blessi minningu þeirra sem hvíla hér í Holtskirkjugarði í ómerktum leiðum

 

---

Brynjólfur Sveinsson 1605-1675

Brynjólfur Sveinsson
biskup
f. 14. sept. 1605 að Holti í Önundarfirði
d. 5. ágúst 1675

Minnisvarðinn stendur við Holt í Önundarfirði

---

Einar Oddur Kristjánsson 1942-2007

Einar Oddur Kristjánsson
f. 26. desember 1942 – d. 14. júlí 2007.
Með þakklæti fyrir framlag hans til þjóðarsáttarsamninganna árið 1990.

Samtök atvinnulífsins
Alþýðusamband Íslands

Minnisvarðinn stendur við hús Einars Odds, Sólbakka við Flateyri,  Önundarfirði

---

Halldór Kristjánsson (1910-2000)

Til minningar um félaga okkar Halldór Kristjánsson bónda, skáld og bindindisfrömuð 
frá Kirkjubóli í Bjarnardal, f. 2.10.2010, d. 26.8.2000.

,,Verjum land og verndum börn frá vímu og neyð”.Með virðingu og þökk, í trú von og kærleika.
Stúkan Eining nr. 14. 

Minnisvarðinn var afhjúpaður 9. ágúst 2003 og stendur við Kirkjuból í Bjarnardal í Önundarfirði

---

Jóhanna Kristjánsdóttir (1908-2008)

Minningarlundur Jóhönnu Kristjánsdóttur á Kirkjubóli 1908-2008

Og enn er vorið tími fyrir ást og von og þrá.Það er umhyggjan og gleðin sem mestu ræður þá að hjálpa tré og blómi við að fegra garð og grundog gleðjast yfir vexti þeirra um hjarta hlýja stund.  J.K. 1985

Minnisvarðinn stendur í Stjörnulundi við Kirkjuból í Bjarnardal, Önundarfirði.
Stjörnulundur er helgaður tungumálinu Esperanto, sem þýðir sá sem vonar, en merki tungumálsins er stjarnan.Hliðið að lundinum prýða tvær stjörnur.
Minnisvarðinn er við Kirkjuból í Bjarnardal í Önundarfirði

---

Sæunnarhaugur

Sæunnarhaugur

Saga kýrinnar Hörpu sem flýði þegar átti að slátra henni og synti yfir Önundarfjörð þar sem bóndinn á Valþjófsstað bjargaði henni og ól í nokkur ár. Kýrin fékk þá nafnið Sæunn. Á efsta degi var hún heygð í fjörunni þar sem hún kom að landi. Minnisvarði með nafni hennar var reistur á haugnum.

Árið 2022 kom út barnabókin Sundkýrin Sæunn, eftir Eyþór Jóvinsson og Freydísi Kristjánsdóttur, sem segir sögu kýrinnar.

---

Dýrafjörður

Minningarreitur um franska sjómenn

Minningarreitur um franska sjómenn
„Veru franskra sjómanna á Vestfjörðum hefur lítið verið haldið á lofti,“ segir sr. Hildur Inga Rúnarsdóttir, sóknarprestur á Þingeyri, en í júlí 2014 lauk endurbótum á grafreit franskra sjómanna í Haukadal, sem Hildur Inga hafði forgöngu um. Garðurinn var gerður árið 1937, að undirlagi Sigurðar Z. Gíslasonar, prests á Þingeyri, sem fékk fjármuni frá franska ríkinu til verksins. Endurbæturnar voru m.a. kostaðar af franska ríkinu og borgaryfirvöldum í Paimpol, þaðan sem sjómennirnir komu, en þau gáfu nýjan kross í garðinn. Þá segir Hildur Inga að ekki hefði orðið af verkefninu nema fyrir stuðning og aðstoð íbúa á Þingeyri og nágrenni.

„Það var presturinn hérna og tveir bændur; Bjarni Guðmundsson á Kirkjubóli og Jón Guðmundsson í Höll í Haukadal, ásamt sonum sínum, sem sáu um að steypa garðinn. Og það voru nokkrar stúlkur úr Haukadal, á aldrinum 15-19 ára, sem gerðu grafreitinn í raun að skrúðgarði. Þær báru alla moldina í fötu í garðinn og fengu Jón í Höll til að róa með sig yfir í Skrúð, fyrsta skrúðgarðinn á landinu, til sr. Sigtryggs Guðlaugssonar, og fengu hann til að gefa sér reyniplöntur og skrautjurtir,“ segir Hildur Inga.

Hildur Inga segir óvíst hversu margir sjómenn hvíla innan garðsins en vitað er um eina gröf rétt fyrir utan hann og a.m.k. 16 í nálægu holti. Hún segir umsvif Frakka í Dýrafirði hafa verið meiri en margur gerir sér grein fyrir. „Þeir vildu reisa spítala hér og koma upp fiskverkun þannig að það væri starfsemi hér allt árið. Þeir vildu heilsársviðveru og þá hefðu einhverjir flutt með til að sinna því, og það var reiknað með störfum fyrir 400-500 manns,“ segir hún en hugmyndirnar mættu mikilli andstöðu á Íslandi.

Hildur Inga segir fulla ástæðu til að halda þessu tímabili í sögunni á lofti og segir Maríu Óskarsdóttur hafa unnið mikið og gott starf þar að lútandi, en hún hefur m.a. skrifað bók um franska sjómenn á Íslandi. [Mbl. 13.9.2014]

Minnisvarðinn stendur á Saltnesi í Haukadal í Dýrafirði

---

Minnisvarði um breska sjómenn

Memorial to British seamen here resting and lost at sea off Dýrafjörður. 
May God bless their memory. Reist af heimamönnum 2008. 

Stendur í kirkjugarðinum á Þingeyri

---

Minnisvarði um horfna, drukknaða og látna sjómenn

Minnisvarði
um horfna, drukknaða og látna sjómenn.
Guð er oss hæli og styrkur, örugg hjálp í nauðum.

Gefinn í minningu þeirra sem fórust með Hilmi ÍS39 og Fjölni ÍS7
í tilefni af 100 ára afmæli Páls Jónssonar skipstjóra.

Gjöf frá Páli H. Pálssyni og fjölskyldu hans.

Páll á Húsafelli 2003.

Minnisvarðinn stendur við Þingeyrarkirkju og þar eru steinar með ágröfnum nöfnum skipa og skipverja sem hafa farist.

---

Guðmundur Jónsson (1881-1899) – Jóhannes Guðmundsson (1862-1899) – Jón Þórðarson (1854-1899)

Kaleikur

Til minningar um Dýrfirðingana þrjá sem fórust við tilraun Hannesar Hafstein sýslumanns til uppgöngu í landhelgisbrjótinn Royalist frá Hull í Haukadalsbót þann 10. október 1899.

Guðmundur Jónsson háseti, Bakka; Jóhannes Guðmundsson formaður, Bessastöðum; Jón Þórðarson háseti, Meira-Garði.

,,Þá munu bætast harmsár þess horfna, hugsanir rætast. Þá mun aftur morgna.”  H.H.

Afkomendur Jóhannesar Guðmundssonar og Sólveigar Þórðardóttur Bessastöðum létu reisa þennann varða. Hann var afhjúpaður 10. október 1999. Minnisvarðinn er eftir Jón Sigurpálsson, myndhöggvara.

Stendur við Mýri í Dýrafirði

---

Þingeyrarflugvöllur

Þingeyrarflugvöllur 

Endurbyggður árin 2005-2006.

Flugbraut lengd og lögð bundnu slitlagi settur upp ljósabúnaður og öryggissvæði stækkuð.

Yfirumsjón: Flugmálastjórn Reykjavík.
Aðalverktaki: KNH Ísafirði
Framkvæmdaeftirlit: VST Ísafirði.
Megi mannverki þetta verða öllum til heilla og blessunar.

Stendur við Þingeyrarflugvöll

---

Stefán Eggertsson (1919-1978)

Reist haustið 1984 í minningu brautryðjandans í flugsamgöngum Dýrfirðinga
Stefáns Eggertssonar sóknarprests á Þingeyri 1950-1978.

Minnisvarðinn er eftir Steinþór Sigurðsson myndlistarmann. Varðinn stendur við flugvöllinn á Þingeyri.

---

Hjaltlína Guðjónsdóttir (1880- 1981) – Sigtryggur Guðlaugsson (1862-1959)

Hjaltlína Guðjónsdóttir (1880- 1981) og 
Sigtryggur Guðlaugsson (1862-1959)

Sigtryggur og Hjaltlína voru kennarar á Núpi í Dýrafirði og bjuggu þar.

Vangamyndin er eftir Ríkarð Jónsson myndhöggvara og minnisvarðinn er gefinn af nemendum Núpsskóla 1907-1929.

Minnisvarðinn stendur í Skrúðgarðinum Skrúð sem þau Hjaltlína ræktuðu. Hún hafði lært hjá Einari Helgasyni í Garðyrkjustöðinni í Reykjavík. Sigtryggur hafði hafið ræktun í Skrúði 1906 og hún aðstoðaði hann eftir að þau giftust 1918. Skrúður hefur hlotið eina virtustu viðurkenn­ingu sem veitt er á sviði menningarlandslags, garðlistar og landslagsarkitektúrs, Premio Internazionale Carlo Scarpa per il Gardiano, 2013. Sjá einnig Mbl.

---

Arnarfjörður – Bíldudalur

Dynjandi

Dynjandi

Börn náttúrunnar
kvikmyndataka 18.8.1990

---

Hrafn Sveinbjarnarson (d. 1213)

Til minningar um Hrafn Sveinbjarnarson
goðorðsmann á Eyri, d. 4. mars 1213

Minnisvarðinn stendur á Hrafnseyri við Arnarfjörð

---

Jón Sigurðsson (1811-1879)

Minnisvarði um Jón Sigurðsson á fæðingarstað hans á Hrafnseyri við Arnarfjörð.

Lágmyndin gæti verið eftir norska myndhöggvarann Brynjulf Bergslien. 

Stúdent 1829 úr heimaskóla hjá séra Gunnlaugi Oddssyni. Lagði stund á málfræði og sögu, síðar stjórnfræði og hagfræði við Hafnarháskóla en lauk ekki prófi.

Við verslunarstörf í Reykjavík 1829–1830. Skrifari hjá Steingrími biskupi Jónssyni í Laugarnesi 1830–1833. Varð 1835 styrkþegi Árnasafns, skrifari í stjórnarnefnd þess frá 1848 til æviloka. Vann samtímis hjá Bókmenntafélaginu, Vísindafélagi Dana (Det kgl. danske Videnskabernes Selskab), Fornfræðafélaginu (Det kgl. nordiske Oldskriftselskab), var skjalavörður þess félags 1845–1849, er staðan var lögð niður, naut síðan biðlauna um hríð og styrks úr sjóði J. L. Smidts, uns hann fékk fastan styrk úr ríkissjóði Dana til þess að gefa út fornbréfasafn.

Stofnaði Ný félagsrit og gaf út 1841–1873. Forseti Kaupmannahafnardeildar Bókmenntafélagsins frá 1851 til æviloka, hlaut af því forsetanafnið. Forseti Þjóðvinafélagsins frá stofnun þess 1871 til æviloka. Átti sæti í fornritanefnd Fornfræðafélagsins frá 1847 til æviloka, skrifari í stjórn þess 1863–1864. Erindreki í fjárkláðamálinu 1859. Var í fjárhagsnefnd Íslendinga og Dana 1861–1862 og í póstmálanefnd 1871. Hafði laun frá Þjóðvinafélaginu 1873–1874, en síðan heiðurslaun frá Alþingi. Átti heima í Kaupmannahöfn alla tíð frá 1833.

Alþingismaður Ísfirðinga 1845–1879. Þjóðfundarmaður 1851. Sat ekki þing 1855, 1861, 1863 og sagði af sér fyrir þing 1879. Konungkjörinn fulltrúi Íslands á stjórnlagaþinginu í Danmörku 1848–1849.

Forseti Alþingis 1849, 1853, 1857 og 1865–1873, forseti sameinaðs þings 1875–1877, forseti neðri deildar 1875–1877. [Alþ.]

---

Gísli Jónsson (1899-1970)

Hinn mikli athafna – og forystumaður
Gísli Jónsson alþingismaður
1899-1970

Eigandi Bíldudalseigna 1938-1948. [Texti á skilti]

Minnisvarðinn er eftir þýska konu sem dvaldi á Bíldudal um skeið. 
Minnisvarðinn stendur skammt frá kirkjunni.

---

Guðmundur Thorsteinsson Muggur (1891-1924) 

Guðmundur Thorsteinsson, listmálari
Muggur 1891-1924
Vangamynd eftir Guðmund Elíasson (1981).

Minnisvarðinn stendur í Tungunni á Bíldudal og minningamörkin eru í Hólavallagarði í Reykjavík.

---

Jón Kr. Ísfeld  (1908-1991) – Auður H. Ísfeld (1917-1996)

Til minningar um prófastshjónin
Jón Kr. Ísfeld og Auði H. Ísfeldþjónandi á Bíldudal 1944-1961.

Minnisvarðinn stendur við Bíldudalskirkju.

---

Þormóðsslysið 1943

Til minningar um þá sem drukknuðu með Þormóði 1943 og aðra sem farist hafa á sjó frá Arnarfirði í tímans rás.

Þegar brotnar bylgjan þunga
brimið heyrist yfir fjöll
þegar hendir sorg við sjóinn,
syrgir, tregar þjóðin öll,
vertu ljós og leiðarstjarna,
lægðu storm og boðaföll,
líknargjafinn þjáðra þjóða,
þegar lokast sundin öll.  [J.M.]

Minnisvarðinn stendur við Bíldudalskirkju.

Annar minnisvarði um Þormóðsslysið er í Garði við Garðskagavita á Reykjanesi.

---

Margrét Júlíusdóttir (1913-1940)

Þessi tré voru gefin af Wilhelm Jónssyni frá Ísafirði  til minningar um Margréti Júlíusdóttur f. 13.2.1913 – d. 26.9.1940
Minnisvarðinn stendur í Tungunni á Bíldudal – en ekki var mikið um tré í námunda við steininn.

---

Ólafur J. Kristjánsson (1898-1943)

Til minningar um Ólaf J. Kristjánsson frá Flatey,
f. 1898, fórst í Arnarfirði 1943

Þegar hendir sorg við sjóinn
syrgir tregar þjóðinn öll. J.M. 

Minningarsteinninn er í kirkjugarðinum á Bíldudal

---

Pétur Thorsteinsson (1854-1929) – Ásthildur Thorsteinsson (1857-1938)

Pétur og Ásthildur Thorsteinsson
Ríkarður Jónsson gerði brjóstmyndirnar. Minnisvarðinn var reistur árið 1951 og stendur í Tungunni á Bíldudal

---

Seglskipið Gyða

Seglskipið ,,Gyða” eigandi Pétur J. Thorsteinsson, Bíldudal.Skipið fórst með allri áhöfn 10. april 1910.Skipverjar voru þessir:

Þorkell Kristján Magnússon frá Bíldudal, f. 22. ágúst 1864, skipstjóri; Magnús Þorkelsson frá Bíldudal, f. 7. júlí 1891, stýrimaður; Einar Jóhannesson frá Hallsteinsnesi, f. 22.júlí 1877, háseti; Ingimundur Loftsson frá Fossi, f. 26. apríl 1850, háseti; Jóhannes Leopold Sæmundsson frá Vaðli, Brjánslæk, f. 15. nóv. 1879, háseti; Jón Jónsson frá Bíldudal, f. 19. okt. 1890, háseti; Jón Jónsson frá Hokinsdal, f. 23. ágúst 1855, háseti; Páll Jónsson frá Bíldudal, f. 2. ágúst 1893, háseti.

Skipsmastur þetta kom upp í rækjutroll hjá m.b. Frigg í nóv. 1953. – Er það talið vera úr seglskipinu ,,Gyðu”. Mastur þetta var reist sumarið 1954. [Texti á skildi].

Minnisvarðinn stendur í Tungunni á Bíldudal.

---

Járnhúsklukkan

Klukka þessi er steypt árið 1592

Klukkan var fyrst notuð í Otradalskirkju, síðan fékk hún það hlutverk að boða fólk til vinnu á fiskreitunum.
Klukkan hékk þá á svokölluðu ,,Járnhúsi” en það brann árið 1930. Hún var það eina sem bjargaðist úr brunanum.
Eftir brunann gaf Ágúst Sigurðsson Bíldudalskirkju klukkuna og var hún notuð þar til hún brast.

Klukkan stendur núna í Tungunni á Bíldudal.

---

Samúel Jónsson (1884-1969)

Hér bjó listamaðurinn með barnshjartað Samúel Jónsson (15. september 1884 – 5. janúar 1969) var bóndi í Brautarholti í Selárdal í Ketildalahreppi í Arnarfirði. Hann er oftast nefndur Samúel Jónsson í Selárdal eða Listamaðurinn með barnshjartað og er einn frægasti alþýðulistamaður sem upp hefur komið á Íslandi í seinni tíð.

Samúel málaði mikið sem ungur maður, en ferill stærri verka hans hófst þegar hann reisti sér kirkju með laukturni á landareign sinni. Það gerði hann þegar sóknarnefndin vildi ekki hafa altaristöfluna sem hann hafði málað í Selárdalskirkju, en kirkjan átti gamla altaristöflu og hún fékk að vera. Samúel gerði einnig frægt líkan af Péturskirkjunni sem og líkan af indversku musteri, sem listasafn ASÍ tók að sér eftir andlát hans. Hann gerði einnig styttu af Leifi heppna og steypti upp eftirmynd af frægum gosbrunni sem er í Ljónagarðinum (Patio de los Leones) í Alhambra á Spáni. Mörg af þessum stærri verkum hans er enn að finna í Selárdal, en hafa legið undir skemmdum frá andláti hans. Í kringum 1998 var stofnað félag um endurreisn og viðhald á listaverkum hans. Sumrin 2004-2008 var farið í miklar endurbætur á listaverkunum.
Samúel eignaðist 3 börn með konu sinni, Salóme Samúelsdóttur. Þau létust öll á unga aldri.

Minnisvarðinn er á sýningarsvæði húsa Samúels í Selárdal

---

Til minningar um sjómenn úr Ketildalahreppi

Reist til minningar um þá menn úr Ketildalahreppi sem fórust 20. september 1900 og gistu hina votu gröf. 
11 konur urðu ekkjur og 24 börn föðurlaus.

Blessuð sé minning þeirra
100 ára minning árið 2000.

Minnisvarðinn stendur í Selárdal

---

Patreksfjörður og nágrenni

Guðrún Valdadóttir d. 1754

Í minningu Guðrúnar Valdadóttur sem drekkt var í Mikladalsá árið 1754.

Ó, vei þeim sem með órétt lög
umgangast og þau tíðka mjög,
sannleiknum meta sitt gagn meir.
Svívirðing drottni gjöra þeir.  [H.P.]

Kvenfélagið Sif reisti steininn árið 2007.

Guðrún Valdadóttir var ráðskona hjá Sigurði bónda á Geirseyri, sem þá var ekkjumaður. Með honum átti hún barn, en hafði áður eignast barn sem sagt var barn sonar Sigurðar, en Sigurður hafði gengist við barninu þó á endanum sannaðist að annar maður ætti. Samkvæmt Stóradómi lá dauðarefsing við að falla með feðgum. Sýslumaður sá er stuðlaði að málarekstrinum andaðist á meðan á honum stóð. Nýr sýslumaður kynnti sér málavöxtu og sá að fólkið var saklaust. Reyndi hann með bréfaskiptum við konung að fá uppkveðnum dauðadómi hnekkt án árangurs.

Saga um aftökuna er í bókinni Þjóðsögur og þættir sem Einar Guðmundsson tók saman. Einnig er þessi atburður baksvið bókar Arnaldar Indriðasonar, Sigurverkið, sem kom út árið 2021.

---

Snjóflóð á Patreksfirði 1983

Til minningar um þá er fórust í snjóflóðunum
þann 22. janúar 1983

Valgerður Jónsdóttir
f. 23.1.1906

Sigurbjörg Sigurðardóttir
f. 13.8.1924

Marteinn Ó Pétursson
f. 9.12.1941

Sigrún Guðbandsdóttir
f. 3.12.1976

---

Minnisvarði um franska sjómenn

Minnismerki til heiðurs frönsku fiskimönnunum sem um aldir veiddu þorsk við Ísland var afhjúpað á sjómannadaginn, 2. júní, á Patreksfirði. Að því stóðu afkomendur þessara fiskimanna í bæjunum Binic og þar um kring á Bretagne-skaga undir forustu Jean Pols Dumond le Douarec. Myndhöggarinn Patrick Henry Stein hafði með aðstoðarmanni sínum unnið minnismerkið í stein á Patreksfirði. Sendiherra Frakka, M.L. Bardollet, afhjúpaði listaverkið.

Minnismerkið er unnið í tveggja metra háan íslenskan basaltstein og táknar skipsstefni er snýr að sjónum. Listamaðurinn Patrick Henry Stein dvaldi í 10 daga á Patreksfirði og vann það þar með aðstoðarmanni sínum Ciril Michau. Listamaðurinn er þekktur í Frakklandi, hefur þar hlotið ýmis verðlaun auk alþjóðlegra viðurkenninga í Kína, Finnlandi, Kanada og Alaska. Við afhjúpunina lýsti J.P. Dumond hugmyndinni á þá leið að þarna mætti greina stefni á brunandi skipi á öldum er endaði í konumynd, en full segl blöktu að baki. Hluti verksins, aðskilið og hærra, er mastur úr ryðfríum málmi og úr því tengd stög eins og á seglabúnað. Verkið nefndi hann Les Goelettes Blanches, þ.e. Hvítu góletturnar, einkennisskip Íslandsveiðanna, en Jean Pol veitir forustu félagsskap með því nafni, sem stóð fyrir minnismerkinu.

Í upphafi athafnarinnar var í stöðulinn múrað flöskuskeyti með upplýsingum um þá sem að stóðu, lögðu í söfnun fram fé og með nöfnum þeirra 14 frönsku skútusjómanna sem vitað er að hlutu gröf á Patreksfirði og þar í nánd. Af þessu tilefni voru komnir til Patreksfjarðar 18 Frakkar. [Mbl. 20.6.2002]

---

Sálumessa breskra fiskimanna

Minnisvarði um sjósókn breskra sjómanna á Íslandsmiðum og þá sem fórust við Íslandsstrendur var afhjúpaður á Patreksfirði 30 maí 1998. Minnisvarðinn heitir “Sálumessa breskra fiskimanna” og er eftir Jón Sigurpálsson myndlistarmann á Ísafirði. Minnisvarðinn er gefinn af íbúum og borgarstjórnum Aberdeen í Skotlandi og Grimsby og Hull í Englandi.

Sjávarútvegsráðherra Breta Elliot Morley afhjúpaði minnisvarðann, en meðal annarra gesta sem viðstaddir voru afhjúpunina voru James McCulloch sendiherra Breta á Íslandi, fulltrúar borgarstjórna Aberdeen, Grimsby og Hull og ættingjar sjómanna sem drukknuðu við Íslandsstrendur auk manna sem stunduðu sjó við Ísland frá Grimbsy og Hull.

Athöfnin hófst með stuttri helgistund í Patreksfjarðarkirkju. Að henni lokinni lögðu sjávarútvegsráðherra Breta og breski sendiherrann blómsveiga að gröfum breskra sjómanna sem jarðsettir eru í kirkjugarðinum á Patreksfirði. Að því búnu var haldið að minnisvarðanum, þar sem hann var afhjúpaður af sjávarútvegsráðherra Breta. Hann hélt stutta ræðu þar sem hann lýsti ánægju sinni með minnismerkið, og hve vel það túlkaði tengslin milli þjóðanna og nálægð sjómanna við náttúruöflin. Hann benti á að verkið legði áherslu á þá hörðu baráttu stáls og steins, sem á sér stað við skipsstrand. Þar sem minnismerkið hefur krosslögun, undirstrikar það þá trú sem bærist í flestum og kemur kannski hvað sterkust fram þegar maðurinn lendir í lífsháska. James McCulloch, breski sendiherrann, las 23. Davíðssálm og sr. Hannes Björnsson sóknarprestur blessaði minnisvarðann.

Borgarfulltrúar frá Grimsby, Hull, Aberdeen og fleiri aðilar lögðu að því búnu blóm að minnismerkinu. Það voru bæði íslenskir aðilar sem tengjast togaraútgerð Breta við Íslandsmið og eins aðilar sem komu frá Bretlandi gagngert til að verða viðstaddir afhjúpunina. Höfundi verksins voru færðar þakkir fyrir góða og fallega hönnun, og gestgjöfunum voru færðar gjafir og þakkir fyrir hlýlegar móttökur og ánægjulega samverustund. [Mbl. 5.6.1998]

---

Sjómannadagurinn 1995

Þetta minnismerki er reist til heiðurs öllum þeim sem hafa átt og eiga leið um fjörðinn okkar og draga björg í bú.

Þeir sem hurfu
í djúpin
hvíla ekki þar
heldur í
brjóstum
ástvina sinna. 
[Jón úr Vör]

Minnisvarðinn stendur við höfnina á Vatneyri á Patreksfirði

---

Hólagarður

Hólagarður

Garður þessi var unninn af félögum í SVFÍ Unni, Kvenfélaginu Sif og Lionsklúbbi Pareksfjarðar árið 1985 að frumkvæði Hafsteins Davíðssonar rafveitustjóra á Patreksfirði.

---

Björn Halldórsson (1724-1794) í Sauðlauksdal

Björn Halldórsson (1724-1794) í Sauðlauksdal

Barðstrendingafélagið gekkst fyrir að minnisvarðinn var reistur á 200. ártíð Sr. Björns, í samvinnu við Vesturbyggð, Héraðsnefnd Barðstrendinga, Búnaðarfélag Íslands, Landgræðslu ríkisins, Garðyrkjufélag Íslands, Prestafélag Íslands.

Minnisvarðinn stendur í Arnbjörgu, matjurtagarði Björns í Sauðlauksdal

---

Björgunarafrek við Látrabjarg

Björgunarafrek

Ríkisstjórn Íslands lét reisa þennan minnisvarða 1998 til að minnast afreka íslenskra björgunarmanna við björgun innlendra og erlendra sjómanna úr sjávarháska og til minningar um þá sem ekki varð bjargað. Minnisvarðinn var afhjúpaður af Halldóri Ásgrímssyni utanríkisráðherra þann 3. október 1998. Varðann gerði Bjarni Jónsson myndhöggvari.

Umhverfis minnisvarðann eru minningarskildir á steinum um skip sem fórust við Látrabjarg og sunnanverða Vestfirði og áhafnir sem bjargað var, öllum eða að hluta. Skipin eru: Óþekkti togarinn (1918) áhöfnin fórst; British Empire (1913) mannbjörg; Groupier (1921) 12 fórust; Euripides (1921) 3 fórust; Jeria (1935) 13 fórust; Dhoon (1947) 3 fórust; Sargon (1948) 11 fórust.

,,Á þessum ströndum mættust líf og dauði og örlög manna af ólíkum þjóðernum fléttuðust saman.

Hugrakkir menn buðu náttúruöflunum byrgin og hættu lífi sínu til að bjarga lífi annarra og aðrir íbúar lögðu sitt af mörkum til að hlynna að skipbrotsmönnum og koma þeim heilum á húfi í faðm ástvina.
Slysavarnarfélag Íslands þakkar Björgunarsveitinni Bræðrabandinu, Rauðasandshreppi.”

Minnisvarðinn er á Hnjóti í Örlygshöfn

---

Egill Ólafsson (1925-1999)

Egill Ólafsson á Hnjóti

Egill á Hnjóti stofnaði Flugminja- og Minjasafn Egils Ólafssonar og stjórnaði þeim til dauðadags. Egill fékk fálkaorðuna árið 1989 fyrir varðveislu menningarverðmæta.

Minisvarðinn stendur við Minjasafnið á Hnjóti

---

Örlygur Hrappsson

Örlygur Hrappsson hafði með sér kirkjuvið, járnklukku, Plenarium (biblíutextabók) og mold vígða á leið til Íslands. Hann fékk útivist harða. ,,Þá hét Örlygur á Patrek byskup til landtöku sér, að hann skyldi af hans nafni gefa örnefni, þar sem hann tæki land ….
Þeir tóku land þar sem heitir Örlygshöfn, en fjörðinn inn frá kölluðu þeir Patreksfjörð.”  (Landnáma.)

Steinninn sem Egill Ólafsson fann að Hnjóti taldi hann vera festarhald Örlygs Hrappssonar. Hugmynd Egils útfærð af Bjarna Jónssyni listmálara. 

---

Flugvél C-117

Flugvél tegund C-117  Skrásetningarnr. 17191

C-117 er herflugvélargerð af þeirri frægu flugvél Douglas DC-3 sem varf fyrst framleidd 1935. Flugvélin hérna var smíðuð árið 1944.

Á 33 ára tímabili í þjónustu flota og landgönguliðs Bandaríkja Norður-Ameríku var henni flogið um meginland Norður-Ameríku, Atlantshaf- og Kyrrahafssvæði, allt frá Suður-Heimskautssvæðinu til norðurhafa. Vélin kom til Íslands 1973. C-117 voru mest notaðar hér til vöru- og fólksflutninga milli stöðvanna í Keflavík og á Stokksnesi Höfn í Hornafirði. Þær áttu þátt í neyðarflutningum frá Vestmannaeyjum í eldgosinu.

Þessi C-117 skrásetn. nr. 17191 lauk þjónustuhlutverki sínu fyrir flotann 29. apríl 1977. Flugtíminn varð meiri en 20.000 klukkustundir.

Minnismerkið var reist 1978 á minningadegi Bandaríkjanna um fallna hermenn til heiðurs þeim mönnum flota- og landgönguliðs Bandaríkjanna Norður-Ameríku sem gegnt hafa herþjónustu á Íslandi.

---

Egill Árnason (1860-1932) – Jónína Helga Gísladóttir (1862-1930)

Sjöundá

Síðustu ábúendur til ársins 1921 voru hjónin Egill Árnason og Jónína Helga Gísladóttir.
Gjört 1999 – Afkomendur 

Skiltið er á rústum Sjöundár á Rauðasandi

---

Guðmundur B. Ólafsson (1889-1926) – Haraldur Ólafsson (1893-1926)

Til minningar um bræðurna

Guðmund Bjarna Ólafsson, f. 23.12.1889 og
Harald Ólafsson, f. 29.4.1893 frá Breiðavík.
Drukknuðu við Vestmannaeyjar 9.1.1926

Minnisvarðinn stendur í Breiðavík

---

Gísli Marteinsson (1887-1969) – Guðný Gestsdóttir (1891-1954)

---

Sigríður Einarsdóttir (1880-1941) – Guðríður Ásgeirsdóttir (1883-1961) – Lilja Kristófersdóttir (1904-1987)

Haukaberg – Brekkuvellir

Sigríður Einarsdóttir, Haukabergi f. 13.12.1880
Guðríður Ásgeirsdóttir, Brekkuvöllum f. 20.01.1883 
Lilja Kristófersdóttir, Brekkuvöllum f. 12.08.1904.

Þær má kalla afrekskonur fyrir að taka á móti, oft þreyttum, köldum og svöngum ferðamönnum af Kleifaheiði á kreppuárunum sem voru mesta fátæktartímabil 20. aldar.

Minnisvarðinn stendur við bæinn Haukaberg við veginn á Kleifaheiði.

---

Júlíus Óskar Þórðarson (1921-2010)

Júlíus Óskar Þórðarson
frá Innri-Múla á Barðaströnd ók fyrstur bíl, Willys árgerð 1946
yfir Kleifaheiði sumarið 1947.

Skjöldur á steini við Kleifabúann á Kleifaheiði

---

Barðaströnd – Reykhólasveit

Gestur Pálsson (1852-1891)

Gestur Pálsson skáld

Minnisvarðinn er reistur af Barðstrendingafélaginu,
Rithöfundasambandi Íslands og Reykhólahreppi á 100. ártíð skáldsins 19.8.1991.

Minnisvarðinn er eftir Þóri Barðdal og stendur á Miðhúsum við Reykhóla

---

Hrafna Flóki

Hrafna Flóki

– og nefndi landið Ísland.

Stein þennan reistu Vestfirðingar sumarið 1974 til minningar um Flóka Vilgerðarson og menn hans

Steinninn stendur við Flókalund í Vatnsfirði.

Minnisvarðr um Hrafna-Flóka eru einnig í Fljótum og í Hafnarfirði

---

Jón Thoroddsen (1818-1868)

Skáldið Jón Thoroddsen fæddist á Reykhólum í Reykhólasveit. Jón telst brautryðjandi í íslenskri skáldsagnagerð en hann er meðal annars höfundur bókanna Piltur og stúlka og Maður og kona. Hann lauk laganámi frá Kaupmannahöfn og var um tíma sýslumaður Barðastrandarsýslu. Eitt af hans fegurstu ljóðum er Barmahlíð sem ort er um Barmahlíð undir Reykjanesfjalli og hefst á orðunum ,,Hlíðin mín fríða”. Önnur þekkt ljóð eftir hann eru Vorvísa með ljóðlínunum ,,Vorið er komið og grundirnar gróa” og Ísland þar sem hann lofsyngur ættjörðina með orðunum ..Ó, fögur er vor fósturjörð um fríða sumardaga”.

Finnur Arnar Arnarson hannaði minnismerkið og Ari Jóhannesson hlóð fótstallinn. Lionsklúbbur Búðardals, Reykhóladeild stóð að uppsetningu verksins, sem stendur skammt frá Reykhólakirkju. Verkið var afhjúpað 23. júlí 2006.

Barmahlíð

---

Matthías Jochumsson (1835-1920)

---

Kollabúðafundir

Kollabúðir

Vorþingstaður fyrir Vestfirði var að fornu hér á Kollabúðaeyrum við Músará. Í lok 16. aldar versluðu Þjóðverjar á Kollabúðum og höfðu jafnvel vetursetu en verslun þeirra lagðist niður er einokunarverslun hófst 1602. Á 19. öld voru haldnir hér hinir svonefndu Kollabúðafundir árin 1849-1895 til endurvakningar sjálfstæðis þjóðarinnar. Sóttu þá Breiðfirðingar og Vestfirðingar og rædd voru mörg aðkallandi landsmál og tillögur sendar Alþingi. Flestar búðarústir sem nú sjást, einkun hinar stærstu, munu frá Kollabúðafundum, en hinar minni eru taldar frá hinu forna Þorskafjarðarþingi. Búðaveggir voru hlaðnir úr torfi og grjóti og tjaldað voðum yfir timburgrind. Talið er að 140 manns hafi sótt Kollabúðafund árið 1850. [Skilti á staðnum.]

---

Valgerður Bjarnadóttir (1869-1965) og Sveinn Sveinsson (1859-1945) Gillastöðum

Valgerður Bjarnadóttir og Sveinn Sveinsson bjuggu á Gillastöðum á árunum 1892-1935.

---