Minnisvarðar í Reykjavík og nágrenni
Reykjavík – Seltjarnarnes – Kópavogur – Garðabær – Hafnarfjörður – Mosfellsbær
Reykjavík
Agnar Lúðvíksson (1918-2013)
Knattspyrnufélagið Víkingur
Til minningar um Agnar Lúðvíksson
Heiðursfélaga og velgjörðarmann
1918-2013.
Reist 24.4.2014. Myndin er tekin við afhjúpun skjaldarins sem festur var á stúku knattspyrnuvallarins í Víkinni. Björn Einarsson, formaður Knattspyrnufélagsins Víkings og Ólafur Þorsteinsson, formaður fulltrúaráðs Víkings afhjúpuðu skjöldinn.
Agner F. Kofoed-Hansen (1869-1957)
Agner F. Kofoed-Hansen (1869-1957)
Skógræktarstjóri 1908-1935.
Brautryðjandi í verndun og ræktun birkiskóga og sandgræðslu á Íslandi.
Kjörorð A.F. Kofoed-Hansen í upphafi starfs voru:
“Verndaðu vel og rétt kjarrið sem til er og það mun þroskast og verða skógur meðan þú sefur”.
Minnisvarði reistur 2014 af Skógræktarfélagi Reykjavíkur ásamt Skógrækt ríkisins, Landgræðslu ríkisins, Skógræktarfélagi Íslands.
Minnisvarðinn er í Heiðmörk.
Albert Guðmundsson (1923-1994)
Til minningar um
Albert Guðmundsson
fyrsta íslenska atvinnumanninn í knattspyrnu.
Styttan, sem er eftir Helga Gíslason myndhöggvara, stendur framan við Íþróttaleikvanginn í Laugardal, aðalstöðvar KSÍ. Hún var afhjúpuð árið 2010 af Albert Guðmundssyni, barnabarni Alberts.
Bjarni Benediktsson (1908-1970)
Bjarni Benediktsson
formaður Sjálfstæðisflokksins 1961-1970
Bjarni Benediktsson var fæddur í Reykjavík 30. apríl 1908, dáinn 10. júlí 1970.
Prófessor í lögum við Háskóla Íslands 1932–1940. Borgarstjóri í Reykjavík 1940–1947. Skipaður 4. febrúar 1947 utanríkis- og dómsmálaráðherra, fór einnig með verslunarmál, lausn 2. nóvember 1949, en gegndi störfum til 6. desember. Skipaður 6. desember 1949 utanríkis-, dóms- og menntamálaráðherra, lausn 2. mars 1950, en gegndi störfum til 14. mars. Skipaður 14. mars 1950 utanríkis- og dómsmálaráðherra, lausn 11. september 1953. Skipaður sama dag dóms- og menntamálaráðherra, lausn 27. mars 1956, en gegndi störfum til 24. júlí. Ritstjóri Morgunblaðsins 1956–1959. Skipaður 20. nóvember 1959 dóms-, kirkju-, heilbrigðis- og iðnaðarmálaráðherra, leystur frá þeim störfum 8. september 1961 frá 14. september til 31. desember að telja og jafnframt falið að gegna störfum forsætisráðherra þann tíma, tók við fyrri störfum 1. janúar 1962, lausn 14. nóvember 1963. Skipaður sama dag forsætisráðherra og gegndi því starfi til æviloka.
Var í bæjarstjórn Reykjavíkur 1934–1942 og 1946–1949. Átti sæti í útvarpsráði 1934–1935. Endurskoðandi byggingarsjóðs 1935–1946. Skipaður 1939 í nefnd til þess að endurskoða framfærslulögin. Formaður nýbyggingarsjóðsnefndar 1941– 1944. Átti sæti í milliþinganefnd í stjórnarskrármálinu 1942–1947 og síðar formaður í annarri stjórnarskrárnefnd. Skipaður 1943 í skipulagsnefnd bygginga við Lækjargötu. Í skilnaðarnefnd 1944. Formaður Landsmálafélagsins Varðar 1945–1946. Var í stjórn Sparisjóðs Reykjavíkur og nágrennis 1952–1964, í stjórn Eimskipafélags Íslands (varaformaður) 1954–1964, í stjórn Árvakurs frá 1955 og stjórnarformaður Almenna bókafélagsins frá stofnun þess 1955 til æviloka. Átti sæti í Norðurlandaráði 1957–1959. Formaður Sjálfstæðisflokksins 1961–1970, var í miðstjórn flokksins frá 1936. Á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna 1946.
Alþingismaður Reykvíkinga 1942–1946 og 1949–1970, landskjörinn alþingismaður (Reykvíkinga) 1946–1949 (Sjálfstæðisflokkur).
Utanríkis- og dómsmálaráðherra 1947–1949 og 1950–1953, utanríkis-, dóms- og menntamálaráðherra 1949–1950, dóms- og menntamálaráðherra 1953–1956, dóms-, kirkju-, heilbrigðis- og iðnaðarmálaráðherra 1959–1961 og 1962–1963, forsætisráðherra 1961 og 1963–1970.
Forseti sameinaðs þings 1959. 2. varaforseti sameinaðs þings 1942–1943. [Alþ.]
Séra Bjarni Jónsson (1881-1965)
Séra Bjarni Jónsson
dr. Theol. – Vígslubiskup
dómkirkjuprestur 1910-1951
heiðursborgari Reykjavíkur
Bjarni Jónsson ( 21. október 1881 – 19. nóvember 1965) var prestur við Dómkirkjuna í Reykjavík og vígslubiskup. Bjarni var í framboði til embættis forseta Íslands árið 1952.
Bjarni lauk stúdentsprófi frá Lærða skólanum árið 1902 og lauk embættisprófi í guðfræði árið 1907 frá Kaupmannahafnarháskóla. Samhliða námi kenndi Bjarni við Stýrimannaskólann í Reykjavík og Kvennaskólann í Reykjavík. Haustið 1907 varð hann skólastjóri Barnaskólans á Ísafirði. Hann varð prestur við Dómkirkjuna í Reykjavík árið 1910, var prófastur í Kjarlarnesprófastsdæmi 1932-1938 og dómprófastur í Reykjavíkurprófastsdæmi frá 1945-1951. Hann varð vígslubiskup í Skálholtsbiskupsdæmi forna frá 1937 og til æviloka. Starfsferill Bjarna var langur og hann var starfandi prestur og vígslubiskup í rúmlega hálfa öld. Hann varð heiðursdoktor í guðfræði við Háskóla Íslands árið 1941 og hlaut ýmsar orður og heiðursmerki m.a. stórkross Hinnar íslensku fálkaorðu og hina dönsku Dannebrogsorðu. Bjarni var heiðursfélagi í fjölda félaga og árið 1961 varð hann heiðursborgari Reykjavíkurborgar en Bjarni þótti með þekktari borgurum Reykjavíkur og vakti athygli vegfarenda þegar hann gekk hempuklæddur milli Dómkirkjunnar og heimilis síns að Lækjargötu 12b.
Minnisvarðinn stendur við Dómkirkjuna í Reykjavík og er eftir Sigurjón Ólafsson
Björg C. Þorláksson (1874-1934)
Björg C. Þorláksson
Dr.Phil. frá Sorbonne háskóla París 17. júní 1926.
Maður lærðu að skapa sjálfan þig.
Brjóstmyndin er eftir Ásmund Sveinsson gerð í París 1928.
Minnisvarðinn var reistur að frumkvæði áhugamanna og stendur við Odda, hús félagsvísindadeildar Háskóla Íslands
Bríet Bjarnhéðinsdóttir (1856-1940)
Bríetarbrekka (2007)
Minningarreitur Bríetar Bjarnhéðinsdóttur kvenréttindakonu 1856-1940.
Í hringnum í plötunni eru eru þessar línur:
,,Stígðu ófeimin stúlka upp og stýrðu klæði, yfir geiminn yfir græði, allan heiminn skoða í næði”.
Verkið er eftir Ólöfu Nordal myndlistakonu og stendur á lóð Þingholtsstrætis 7 í Reykjavík.
Annar minnisvarði um Bríeti er í Vatnsdal.
Einar Benediktsson (1864-1940)
Einar Benediktsson skáld
Listaverkið er eftir Einar Jónsson og stendur við Höfða í Reykjavík
Einar G. E. Sæmundsen (1917-1969)
Þennan sein reistu skógræktarmenn og hestamenn 1971 til minningar um Einar G. E. Sæmundsen.
Steinninn stendur í Heiðmörk
Eiríkur Hjartarson (1885-1981)
Eiríkur Hjartarson hóf hér trjárækt árið 1929
Minnisvarðinn er lágmynd í steinsteypu eftir Ragnar Kjartansson og stendur í Grasagarðinum í Laugardal. Börn Eiríks gáfu minnisvarðann.
Hann var rafvirkjameistari, ræktaði matjurtir og fleira í Laugardalnum frá 1920, á reit sem hann kallaði Engidal. Hann byggði sér hús og settist að í Laugardalnum 1929 og hóf þegar trjárækt með fjölskyldu sinni og stundaði ræktunarstörf á jörð sinni í Laugardal til ársins 1955 þegar hann flutti úr Laugardalnum og Reykjavíkurborg tók við starfi hans og þar er síðan Grasagarðinn í Laugardal. Hann átti einnig jörðina Hánefsstaði í Svarfaðardal og gróðursetti hann tæplega 100.000 tré á jörðinni, tré sem hann flutti úr Laugardalnum þar sem hann hafði ræktað þau af fræjum. Jörðina gaf hann síðar Skógræktarfélagi Eyfirðinga.
Elín Pétursdóttir Blöndal
Elínarlundur
Elín Pétursdóttir Blöndal bjó hér í Eddubæ
Hún ræktaði þennan trjálund árin 1942 til 1960.
Steinnin með skiltinu stendur rétt norðan við Vatnsveituveginn milli stíflu og brúarinnar fyrir neðan Árbæjarsundlaug. Við steininn er kofi sem nánast skyggir á steininn.
Friðrik Friðriksson (1868-1961)
Friðrik Friðriksson
leiðtogi KFUM og KFUK
Minnisvarðinn sem er eftir Sigurjón Ólafsson myndhöggvara og var reistur árið 1955, stendur við Lækjargötu í Reykjavík. Verkið hefur verið tekið niður.
Friðrik Friðriksson (1868-1961)
Síra Friðrik Friðriksson
Látið kappið aldrei bera fegurðina ofurliði.
Minnisvarðinn stendur á Hlíðarenda, íþróttasvæði Knattspyrnufélagsins Vals sem séra Friðrik stofnaði árið 1911 ásamt nokkrum KFUM-drengjum. Brjóstmyndina gerði Ríkarður Jónsson árið 1924.
Brjóstmyndin hefur nú verið fjarlægð.
Georg Schierbeck (1847-1911)
Hans Jakob Georg Schierbeck landlæknir
Fæddist 24. febrúar 1847 og lést 7. september 1911. Hann varð landlæknir á Íslandi 1883 og starfaði til 1894.
Hann var hvatamaður að gróðurrækt í Reykjavík og var fyrsti formaður Hins íslenska Garðyrkjufélags. Minnisvarðinn stendur (2016) í Víkurkirkjugarði við Aðalstræti í Reykjavík, en er þar ekki lengur (2022).
Rannsóknastöðin að Neðra-Ási í Hveragerði gaf minnisvarðann sem Helgi Gíslason myndhöggvari gerði.
Gísli Halldórsson (1914-2012)
Gísli Halldórsson arkitekt
Þökkum frábær störf
ÍSI, ÍBR, OL, KR Reykjavíkurborg
Gísli Halldórsson arkitekt var afar afkastamill á langri ævi. Hann lést 8.október 2012 þá 98 ára gamall. Hann teiknaði fjölda bygginga um ævina, svo sem Tollstöðina, Laugardalshöll, flugstöðvar og félagsheimili auk fjölda íbúðarhúsa. Fjallað var um Gísla í útvarpsþættinum Flakki 17. október 2015 á Rás 1.
Gísli var pólitíkus og íþróttafrömuður og vann ötullega að uppbyggingu íbúðarhúsnæðis í borginni á sjötta og sjöunda áratug síðustu aldar. Auk þess var hann afkastamikill í íþróttahreyfingunni.
Margrét Leifsdóttir arkitekt býr nú í húsi afa síns að Tómasarhaga 31. Mjög haglega hannað hús á tveimur plönum og stofan hvílir á mjóum súlum og svífur yfir garðinum. Súlur eru einkenni margra húsa Gísla.
Gísli rak teiknistofu sína í garðinum um tíma, en hann stækkaði bílskúrinn svo allir kæmust fyrir. Enn er rekin þar teiknistofa. Hólmfríður Ósmann Jónsdóttir og Hrefna Björg Þorsteinsdóttir reka Arkibúlluna í húsnæðinu og segja eins og Margrét sem nýlega gekk til liðs við þær, að Gísli hafa haft áhrif á störf þeirra, og þá sérstaklega heimilið sem ber fyrir augu þeirra alla daga.
Styttan af Gísla er eftir Ragnhildi Stefánsdóttur myndhöggvara og stendur við íþróttamiðstöðina í Laugardal.
Guðmundur Magnússon (1881-1958)
Guðmundur Magnússon skálavörður í Lækjarbotnum
f. 20.11.1881 – d. 26.9.1958
Eitt sinn skáti ávallt skáti
Reist fyrir hönd Skátafélags Reykjavíkur af foringjaklúbb S.F.R. í september 1966.
Minnisvarðinn stendur í Lækjarbotnum þar sem jarðneskar leyfar Guðmundar hvíla.
Guðmundur Marteinsson (1894-1979)
Þennan stein reistu skógræktarmenn til minningar um Guðmund Marteinsson verkfræðing, formann Skógræktarfélags Rerykjavíkur frá 1946 -1979.
Steinninn er í Heiðmörk.
Gunnar Bjarnason (1915-1998)
Gunnar Bjarnason
f. 13.12.1915 – d. 15.9.1998
Fáksins dunandi hófahljóð
á hrynjandi guðlegs máls.
Af eldmóði með orðsins list kynnti Gunnar íslenska gæðinginn fyrir þjóðum heims.
Minnisvarðinn stendur við höfuðstöðvar Hestamannafélagsins Fáks við Elliðaár.
Annar minnisvarði um Gunnar er á Hvanneyri í Borgarfirði.
Halldór Laxness (1902-1998)
Laugavegur 32
Halldór Laxness fæddist á Laugavegi 32
„Fróðir menn segja mér að ég muni ekki hafa fæðst í timburhúsinu uppí lóðinni á Laugavegi 32 þar sem stelpan misti mig útum gluggann, heldur muni það hafa gerst í steinbænum fast við götuna þar sem kötturinn stökk uppí vögguna til þess að læsa klónum í andlitið á barninu meðan það svaf; og var heingdur fyrir vikið.“ [Í túninu heima.]
Hallgrímur Pétursson (1614-1674)
Hallgrímsharpan
Hallgrímur Pétursson
1614-1674
Fyrir blóð lambsins blíða
búinn er nú að stríða
og sælan sigur vann. PS 25.12.
Hallgrímsharpan er eftir Júlíus Schou og stendur við Dómkirkjuna.
Styttan var reist fyrir tilstilli Gríms Thomsens skálds og bónda á Bessastöðum og var hún afhjúpuð 2. ágúst 1885. Stöpull minnismerkisins er úr íslensku grágrýti, gerður af Juliusi Schou steinsmið í Reykjavík. Harpan er úr steyptum málmi, er erlend smíð og á að minna á list skáldsins, „er svo vel söng, að sólin skein í gegnum dauðans göng,“ en svo orti Matthías Jochumsson. Á framhlið varðans er nafn Hallgríms ásamt fæðingar- og dánarári letrað á ljósa marmaraplötu. Þar eru einnig letruð þessi orð úr Passíusálmunum:
„Fyrir blóð lambsins blíða
búinn er nú að stríða
og sælan sigur vann.“ (Ps. 25. 12.)
Árni Gíslason leturgrafari gróf áletrunina en hún var orðin illa farin og ólæsileg og því nauðsynlegt að grafa nýja plötu. Leturgerðin sem Árni notaði tíðkast ekki lengur og því hafi þurft að leita í handverksaðferðir liðinna tíma. Í bók Þóris Stephensen, Dómkirkjan í Reykjavík, er að finna mikinn fróðleik um kirkjuna og umhverfi hennar, þ.m.t. minnisvarða sr. Hallgríms. Þar segir að um 1500 til 2000 manns hafi verið viðstaddir afhjúpun styttunnar og hlýtt á ræðu Péturs Péturssonar biskups. Við athöfnina var sungið og hlýtt á leik lúðraflokks. [Mbl. 7/4/01]
Þessi minnisvarði er sennilega elsti minnisvarði á Íslandi.
Hannes Hafstein (1861-1922)
Hannes Hafstein, skáld og ráðherra
Fyrsti íslenski ráðherrann í dönsku ríkisstjórninni með aðsetur á Íslandi 1904-1909.
Hannes Hafstein var löfræðingur að mennt og var settur sýslumaður Dalamanna 1886, málaflutningsmaður við landsyfirrétt 1887 og 1890-1893, en á milli gegndi hann ýmsum lögfræðistörfum. Varð sýslumaður í Ísafjarðarsýslu og bæjarfógeti á Ísafirði 1896-1904. Ráðherra 1904-1909 og aftur 1912-1914. Bankastjóri Landsbankans 1909-1912 og 1914-1917. Hann gegndi einnig ýmsum nefndarstörfum fyrir þing og ríkisstjórn. Hannes er eitt af þjóðskáldum Íslendinga.
Styttan frá 1923 er eftir Einar Jónsson. Hún er í eigu ríkisins og stendur fyrir framan Stjórnarráðið við Lækjartorg í Reykjavík.
Annar minnisvarði um Hannes Hafstein er á Ísafirði
Hákon Bjarnason (1907-1989)
Hákon Bjarnason
skógræktarstjóri 1935-1977.
Hann gaf landi sínu nýjan gróður.
Steinninn stendur í Heiðmörk
Héðinn Valdimarsson (1892-1948)
Héðinn Valdimarsson var fæddur í Reykjavík 26. maí 1892, dáinn 12. september 1948. Skrifstofustjóri Landsverslunar 1917-1926, meðal stofnenda Tóbaksverslunar Íslands hf. 1926 og var framkvæmdastjóri hennar til 1929, stofnaði Olíuverslun Íslands hf. árið 1927 og var framkvæmdastjóri hennar til æviloka. Bæjarfulltrúi í Reykjavík 1922-1928, formaður Verkamannafélagsins Dagsbrúnar 1922-1924, 1927-1935, 1938-1940 og 1941, í landsbankanefnd 1928-1931, í bankaráði Landsbankans 1930-1934, formaður Byggingafélags alþýðu frá stofnun 1931, í skipulagsnefnd atvinnumála 1935, í samninganefnd við Ítali 1935 og við Breta 1936, formaður fiskimálanefndar 1935-1937, formaður Sameiningarflokks alþýðu – Sósíalistaflokksins 1938-1939. Alþingismaður Reykvíkinga 1926-1942 (fyrir Alþýðuflokk, Sameiningarflokk alþýðu – Sósíalistaflokkinn og utan flokka). [Alþ.]
Helgi Hóseasson (1919-2009)
Krossláfur
Helgi Hóseasson
f. 24. nóvember 1919 – d. 6. september 2009.
Bekknum var komið fyrir á horni Holtsgötu og Langholtsvegar af Vísindafélagi MS og versluninni BECO.
Dr. Helgi Pjeturss (1872-1949)
Dr. Helgi Pjeturss 1872-1949
Hann opnaði nýja sýn á ísöldina og jarðmenjar hennar.Til minningar um framlag Helga til jarðfræði Íslands þegar öld er liðin frá því að hann varð doktor í jarðfræði, fyrstur Íslendinga.Minnisvarði reistur í desember 2005 fyrir atbeina afkomenda hans.Vangamynd gerði Ívar Valgarðsson eftir ljósmynd Jóns Kaldal.
Minnisvarðinn er utan á Öskju, húsi náttúrufræða við Háskóla Íslands.
Aðrir minnisvarðar um Dr. Helga Pjeturss eru við bæinn Hlíð í Skeiða- og Gnúpverjahreppi og í Hellisholtum í Hreppum.
Hilmar Helgason (1941-1984)
Í minningu
Hilmars Helgasonar
fyrsta formanns SÁÁ
frá þakklátum
alkohólistum
og fjölskyldum þeirra.
Höggmyndin er eftir Einar Jónsson og kallast Andi og efnisbönd.
Hilmar Helgason var fyrsti formaður SÁÁ. Hann veitti samtökunum forystu fyrstu og erfiðustu árin. Afstaða almennings til áfengissjúkra var önnur þá en nú, þekking minni og dómharka meiri. Á brattann var að sækja og þá komu hæfileikar hans í ljós. Bjartsýni Hilmars og dugnaður fleytti félaginu í gegnum ótrúlegustu erfiðleika, enda hafði hann sérstakan hæfileika til að laða fólk til fylgis við hugmyndir sínar og áform. [Úr minningargrein í Mbl. 22/3/1984.]
Verkið stendur við Vog, sjúkrahús SÁÁ.
Hjallavöllur
Í minningu Hjálmars Kristins Aðalsteinssonar (1954-2020)
íþróttakennara og spaðaíþróttamanns.
Þann 4. september 2020 var afhjúpaður minningarskjöldur um Hjálmar Kristinn Aðalsteinsson fyrrverandi íþróttakennara í Hagaskóla á nýlegum tennisvelli við norðurhlið Íþróttahúss Hagaskóla. Hjálmar var ötull talsmaður spaðaíþrótta og margfaldur meistari, landsliðsmaður og þjálfari í borðtennis auk þess að vera góður tennisleikari og talsmaður þeirrar íþróttar.
Hópur úr 1954 árganginum í Vesturbæ Reykjavíkur hafði forystu um að setja skjöldinn upp í samráði við fjölskyldu Hjálmars, Hagaskóla og Reykjavíkurborg. [Hagaskóli.is].
Hólmfríður Guðjónsdóttir (1937-2015) –Valur Sigurbergsson (1940
Hólmfríður Guðjónsdóttir og Valur Sigurbergsson
Með þakklæti fyrir gott og farsælt starf í þágu Óháða safnaðarins.
Hólmfríður var m.a. formaður Óháða safnaðarins í 15 ár.
Minnisvarðinn stendur fyrir framan kirkju Óháða safnaðarins.
Ingibjörg H. Bjarnason (1867-1941)
Ingibjörg H. Bjarnason var fædd 14. desember 1867 á Þingeyri og lést 30. október 1941.
Hún var fyrst kvenna kjörin til setu á alþingi. Hún var landskjörin og sat á þingi árin 1922-1930, fyrst fyrir Kvennalistann eldri, síðar fyrir Íhaldsflokkinn og Sjálfstæðisflokkinn. Hún gegndi embætti 2. varaforseta efri deildar þingsins árin 1925-1927. [Alþ.]
Gjöf til alþingis á 100 ára afmæli kosningaréttar kvenna 2015.
Verkið sem er eftir Ragnhildi Stefánsdóttur, var afhjúpað 19. júni 2015 og stendur við Alþingishúsið.
Ingólfur Arnarson
Ingólfur Arnarson fyrsti landnámsmaðurinn
Styttan af Ingólfi stendur á Arnarhóli í miðbæ Reykjavíkur. Hana gerði Einar Jónsson myndhöggvari árið 1923.
Styttan er í eigu ríkisins.
Afsteypa af þessu verki stendur í Noregi
Jean Baptiste Charcot (1867-1936)
Dr. Jean Baptiste Charcot
Fæddur í París 15.7.1867, fórst með skipi sínu Pourqui pas? á Þormóðsskeri 16.9.1936.
Hann unni Íslandi og þar mun minningin um hann og skip hans lifa.
Vangamyndin er eftir Ríkarð Jónsson myndhöggvara
Minnisvarðinn stendur við Öskju, hús náttúrufræða við Háskóla Íslands.
Jóhannes Kolbeinsson (1906-1982)
Jóhannes Kolbeinsson f. 1906 d.1982 stjórnaði landgræsðlu Ferðafélgs Íslands í Heiðmörk 1950-1976, félagið þakkar handtök hans við þennan skógarreit.
Minnisvarðinn er á kletti í Heiðmörk
Jón Sigurðsson (1811-1879)
Jón Sigurðsson leiðtogi sjálfstæðisbaráttu Íslendinga á 19. öld
17.6.1811 – 7.12.1879
Styttan er í eigu ríkisins.
Jón Sigurðsson var fæddur á Rafnseyri við Arnarfjörð 17. júní 1811. Hann var frelsishetja og leiðtogi sjálfstæðisbaráttu Íslendinga á 19. öld og bjó lengst af í Kaupmannahöfn. Hann lést 7. desember 1879. Kona hans hét Ingibjörg Einarsdóttir, f. 9. október 1804 og lést 16. desember 1879. Þau voru barnlaus.
Styttan af Jóni Sigurðssyni forseta við Austurvöll er eftir Einar Jónsson myndhöggvara og upphaflega reist við Stjórnarráðshúsið árið 1911, á 100 ára ártíð Jóns Sigurðssonar, en flutt á Austurvöll, gegnt Alþingishúsinu, árið 1931. Íslendingar austan hafs og vestan söfnuðu fé til að láta gera styttuna. Afsteypa af henni er í Kanada.
Lágmyndina „Brautryðjandinn“ sem er á stalli styttunnar af Jóni Sigurðssyni, gerði Einar Jónsson myndhöggvari í tilefni af 100 ára afmæli Jóns Sigurðssonar 1911.
Jón Vídalín (1666-1720)
Jón Þorkelsson Vídalín (21. mars 1666 – 30. ágúst 1720) var biskup í Skálholti, lærdómsmaður, mikill prédikari og helsta latínuskáld sinnar tíðar.
Jón var sonur séra Þorkels Arngrímssonar, prests í Görðum á Álftanesi, sonar Arngríms lærða, og konu hans Margrétar Þorsteinsdóttur. Hann tók sér snemma nafnið Vídalín eins og margir afkomendur Arngríms. Bræður hans voru þeir Þórður Þorkelsson Vídalín, skólameistari í Skálholti um tíma en síðan bóndi í Þórisdal í Lóni, og Arngrímur Vídalín skólameistari í Nakskov í Danmörku. Systir þeirra var Guðrún prófastsfrú á Þingvöllum.
Hann stundaði skólanám hjá frænda sínum, Páli Björnssyni í Selárdal. Síðan sigldin hann og lærði við Kaupmannahafnarháskóla, samtíða Árna Magnússyni, og lauk þaðan guðfræðiprófi. Síðan var var um tveggja ára skeið sjóliði í danska flotanum og mun hafa átt von á að hækka fljótt í tign en þegar það varð ekki keypti móðir hans hann lausan með milligöngu Kristofers Heidemann landfógeta.
Hann kom svo heim til Íslands 1691, sagður fátæklega til fara. Árið eftir varð hann kennari við Skálholtsskóla og 1693 dómkirkjuprestur í Skálholti. Hann varð svo prestur í Görðum og var valinn biskup í Skálholti 1697 (vígður 1698), aðeins sex árum eftir að hann kom heim. Við það tækifæri færði hann Þingvallakirkju bjöllu sem nú hangir þar í klukkuturninum.
Jón Vídalín var mikill mælskumaður og kennimaður. Hann er þekktastur fyrir rit sitt Vídalínspostillu sem er húslestrarpostilla, með einni predikun fyrir hvern hátíðisdag ársins, ætluð til upplestrar á heimilum. Postillan var ein mest lesna bók á Íslandi um tveggja alda skeið og hafði veruleg áhrif á íslenska menningu, trúarlíf og bókmenntir fram á 20. öld. Jón var, auk Hallgríms Péturssonar, einn helsti fulltrúi lúthersku rétttrúnaðarstefnunnar (píetismans) á Íslandi.
Jón er sagður hafa verið lítillátur og lítt gefinn fyrir íburð, stórgjöfull við fátæka og tók oft skólasveina og aðra efnilega unglinga til sín án þess að hirða um borgun, en ekki góður fjármálamaður. Hann var áhugasamur um framfarir, reyndi kálræktun og hvatti til nýjunga eins og hreindýraræktar og saltvinnslu. Hann þótti nokkuð drykkfelldur og gengu sögur um drykkjuskap hans á Alþingi og víðar. Hann var líka skapmaður mikill og átti til dæmis í deilum og jafnvel handalögmálum við Odd lögmann Sigurðsson.
Jón biskup andaðist í Biskupsbrekku á Uxahryggjaleið síðsumars 1720. Hann hafði verið á leið vestur að Staðarstað til að vera við útför mágs síns, séra Þórðar Jónssonar, en veiktist og komst ekki lengra. Kross var reistur á staðnum fyrir nokkrum árum til minningar um Jón en þess má geta að Jón Þorkelsson Thorcillius mun fyrstur manna hafa stungið upp á því árið 1745 að Jóni yrði reist minningamark í Biskupsbrekku. Þar er minnisvarði um hann nú.
Kona Jóns var Sigríður yngri (1677 – 16. júní 1730), dóttir Jóns Vigfússonar Hólabiskups og Guðríðar Þórðardóttur konu hans. Hún þótti skynsöm kona og vel menntuð og kenndi meðal annars undirstöðuatriði í latínu. [Wikipedia]
Minnisvarðinn stendur við Dómkirkjuna í Reykjavík og er eftir Ríkarð Jónsson
Jónas Hallgrímsson (1809-1845)
Jónas Hallgrímsson 1807-1845
Jónas var sonur Hallgríms Þorsteinssonar aðstoðarprests og Rannveigar Jónasdóttur. Hann átti þrjú systkini, Þorstein (1800), Rannveigu (1802) og Önnu Margréti (1815). Á öðru ári fluttist Jónas ásamt fjölskyldu sinni til Steinsstaða í Öxnadal og var það árið 1809. Faðir hans drukknaði í Hraunsvatni árið 1816 og var Jónas þá sendur í fóstur að Hvassafelli í Eyjafirði, þar sem móðursystir hans bjó. Síðar var honum komið til náms hjá séra Jóni lærða Jónssyni í Möðrufelli. Þar hlaut hann kennslu veturinn 1819-20. Jónas var fermdur vorið 1821 heima í Öxnadal. Því næst fór hann í heimaskóla í Goðdölum í Skagafirði þar sem hann stundaði nám veturna 1821-1823 hjá séra Einari H. Thorlacius, tengdasyni Jóns lærða. Þaðan lá leið hans til Bessastaðaskóla og þar var hann við nám í sex vetur til 1829.
Að loknu stúdentsprófi starfaði Jónas sem skrifari hjá Ulstrup bæjar- og landfógeta í Reykjavík þar sem hann bjó einnig. Þá starfaði hann sem verjandi í nokkrum málum fyrir landsrétti. Segir sagan að Jónas hafi beðið Christiane Knudsen veturinn 1831-32, en hún hafi hafnað honum.
Jónas hélt til Kaupmannahafnar til náms árið 1832. Hann lagði í fyrstu stund á lögfræði, en skipti síðar yfir í bókmenntir og náttúrufræði og er þekktur fyrir störf sín á þeim sviðum. Hann lauk svokölluðu fyrsta og öðru lærdómsprófi, báðum með 1. einkunn. Jónas fékk styrk úr ríkissjóði til rannsókna á náttúrufari Íslands og vann að því verki árin 1839-1842. Eftir það hélt hann til í Danmörku og var þá ýmist í Sórey eða í Kaupmannahöfn. Hann fékk styrk til að skrifa landlýsingu Íslands. Einnig ritstýrði hann Fjölni, sem hann hafði stofnað ásamt nokkrum öðrum Íslendingum á námsárunum. Voru þeir kallaðir Fjölnismenn. Þar birti hann mörg kvæða sinna og ritgerða. Auk þess stundaði hann þýðingar og meðal annars þýddi hann alþýðlega bók um stjörnufræði, sem var gefin út 1842, prentuð í Viðey. Í því riti er að finna mikinn fjölda nýyrða, sem Jónas bjó til, meðal annarra orðin sporbaugur og reikistjarna.
Jónas lést í Kaupmannahöfn 26. maí 1845. Löngu seinna voru bein hans flutt til Íslands og þau jarðsett í þjóðargrafreit á Þingvöllum
Stytta af Jónasi eftir Einar Jónsson var afhjúpuð 1907 við Lækjargötu en var síðan færð árið 1947 í Hljómskálagarðinn þar sem hún stendur í dag. (Wikipedia)
Annar minnisvarði um Jónas er í Öxnadal
Legsteinninn á Þingvöllum
Jónas Jónsson frá Hriflu (1885-1968)
Brjóstmyndin á minnisvarðanum er eftir Einar Jónsson myndhöggvara og stendur minnisvarðinn á horni Sölvhólsgötu og Ingólfsstrætis í Reykjavík.
Jónas frá Hriflu fæddist á Hriflu í Bárðardal og lést í Reykjavík.
Hann var kennari og síðar skólastjóri Samvinnuskólans. Var í nefndum og bankaráðum um árabil.
Þingmaður og ráðherra 1922-1949.
Hann var einnig afkastamikill rithöfundur og skrifaði greinar og bækur. Ævisaga hans kom út á árunum 1991-93 eftir Guðjón Friðriksson, Indriði G. Þorsteinsson ritaði viðtalsbók við Jónas 1977 og Jónas Kristjánsson sá um útgáfu á bók um Jónas sem kom út árið 1965.
Kjartan Sveinsson (1913-1998)
Til heiðurs Kjartani Sveinssyni starfsmanni Rafmagnsveitu Reykjavíkur fyrir þrotlausa umhyggju í áratugi fyrir trjárækt í Elliðaárdalnum.
Rafmagnsveita Reykjavíkur 1995.
Minnisvarðinn stendur í Elliðaárdalnum
Kristján IX
Kristján IX. konungur Danmerkur og Íslands
Styttan stendur fyrir framan Stjórnarráðið við Lækjartorg í Reykjavík
Einar Jónsson gerði styttuna árin 1907-08. Er hún í eigu ríkisins.
Lárus Sigurbjörnsson (1903-1974)
Lárus Sigurbjörnsson, skjala- og minjavörður.
Hann lagði grunn að Árbæjarsafni.
Minnisvarðinn stendur í Árbæjarsafni
Leifur Eiríksson
Leifr Eiriksson, discoverer of Vinland
The United States of America to the people of Iceland on the one thousandth anniversary of the Althing AD 1930.
Verkið er eftir Alexander Stirling Calder og stendur á Skólavörðuholti framan við Hallgrímskirkju. Hann vann í samkeppni um styttuna. Eftirmynd stendur í bænum Newport News í Virgina í Bandaríkjunum
Marteinn Meulenberg (1872-1941)
Marteinn Meulenberg S.M.M.
biskup 1929-1941.
Brjóstmyndina gerði Guðmundur Einarsson frá Miðdal listamaður.
Brjóstmyndin var afhjúpuð árið 1992.
Marteinn fæddist í Hillensberg í Þýskalandi. Faðir hans var þýskur en móðirin hollensk. Séra Meulenberg tilheyri Montfortreglunni sem er kaþólsk prestaregla og nefnist Societas Mariae Montfortana (skammstöfun: SMM) á latínu. Hann kom til Íslands árið 1903 og hafði þá verið tvö ár sóknarprestur í Danmörku.
Þegar Ísland varð fullvalda ríki, árið 1918, sótti séra Meulenberg fyrstur útlendra manna um ríkisborgararétt á Íslandi. Í samband við fullveldið stofnaði Páfastóll sjálfstæða trúboðskirkju fyrir Ísland og varð Marteinn Meulenberg yfirmaður hennar. Árið 1929 var trúboðskirkjan gerð að postullegu umdæmi og séra Meulenberg stjórnandi. Hann var vígður biskup í nýju kaþólsku dómkirkjunni, Landakotskirkju í Reykjavík, í júlí sama ár. Það gerði yfirmaður trúboðsdeildarinnar í Róm, „De Propaganda Fide“, kardínálinn William van Rossum, og varð Marteinn þar með fyrsti biskupinn í hinni endurreistu kaþólsku kirkju á Íslandi og sá fyrsti eftir siðaskipti, frá því Jón Arason var biskup. Hann var Hólabiskup. Meulenberg dó árið 1941.
Nína Tryggvadóttir (1913-1968)
Í minningu Nínu Tryggvadóttur
f. 16. marz 1913 d. 18. júní 1968.
Verkið er eftir Sigurjón Ólafsson og stendur við Kjarvalsstaði
Ólafur Thors (1892-1964)
Ólafur Thors alþingismaður og ráðherra.
Framkvæmdastjóri togarafélagsins Kveldúlfs hf. í Reykjavík 1914–1939. Skipaður 14. nóvember 1932 dómsmálaráðherra, lausn 23. desember 1932. Skipaður 17. apríl 1939 atvinnumálaráðherra, lausn 7. nóvember 1941, en gegndi störfum til 18. nóvember. Skipaður 18. nóvember 1941 atvinnumálaráðherra að nýju, lausn 16. maí 1942. Skipaður 16. maí 1942 forsætis- og utanríkisráðherra, lausn 14. nóvember 1942, en gegndi störfum til 16. desember. Skipaður 21. október 1944 forsætis- og utanríkisráðherra, lausn 10. október 1946, en gegndi störfum til 4. febrúar 1947. Skipaður 6. desember 1949 forsætisráðherra og félagsmálaráðherra, lausn 2. mars 1950, en gegndi störfum til 14. mars. Skipaður 14. mars 1950 sjávarútvegs- og iðnaðarmálaráðherra, lausn 11. september 1953. Skipaður sama dag forsætis- og sjávarútvegsmálaráðherra, lausn 27. mars 1956, en gegndi störfum til 24. júlí. Skipaður 20. nóvember 1959 forsætisráðherra, lausn 14. nóvember 1963.
Formaður Félags íslenskra botnvörpuskipaeigenda 1918–1935. Formaður Sjálfstæðisflokksins 1934–1961. Skipaður 1925 í gengisnefnd. Kosinn 1926 í alþingishátíðarnefnd, en skoraðist undan að taka sæti í henni. Sat í landsbankanefnd 1928–1938 og í samninganefnd við Norðmenn um kjöttoll 1932. Í dansk-íslensku ráðgjafarnefndinni 1937–1942, orðunefnd 1939–1944. Í skilnaðarnefnd 1944, í bankaráði Landsbankans 1936–1944 og frá 1948 til æviloka. Sat á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna 1947 og 1948.
Alþingismaður Gullbringu- og Kjósarsýslu 1926–1959, alþingismaður Reyknesinga 1959–1964 (Íhaldsflokkurinn, Sjálfstæðisflokkurinn).
Dómsmálaráðherra 1932, atvinnumálaráðherra 1939–1942, sjávarútvegs- og iðnaðarmálaráðherra 1950–1953, forsætisráðherra 1942, 1944–1947, 1949–1950, 1953–1956 og 1959–1963. [Alþ.]
Styttan er eftir Sigurjón Ólafsson og stendur framan við Ráðherrabústaðinn í Tjarnargötu í Reykjavík. Annar minnisvarði um Ólaf Thors er í Keflavík.
Páll Gunnarsson (1951-1999)
Páll Gunnarsson líffræðingur
f. 20.5.1951 – d. 7.10.1999.
Stofnaður hefur verið Minningarsjóður Páls Gunnarssonar líffræðings. Stofnendur eru Ingileif Bryndís Hallgrímsdóttir, móðir Páls og systkini hans, Hallgrímur Gunnarsson, Gunnar Snorri Gunnarsson, Áslaug Gunnarsdóttir og fjölskyldur þeirra. Stofnframlag í sjóðinn er 14 milljónir króna. Systkini Páls skipa stjórn sjóðsins.
Vöxtum af stofnframlagi verður úthlutað ár hvert og verður vöxtum úthlutað 20. maí árið 2005 í fyrsta sinn og síðan árlega til helminga í tvo staði.
“Tilgangurinn er að ánafna helminginn til skógræktar. Með stofnun sjóðsins er heiðruð minning Páls en sem lítill drengur hafði hann orð á því við ömmu sína, Áslaugu og mömmu: “Ef ég verð ríkur, þegar ég verð stór, þá ætla ég að klæða Ísland skógi.”
Hinum helmingnum af arðinum er ánafnað til Klúbbsins Geysis eða annarra geðverndarmála. Veikindi sín bar hann með hetjuskap og drenglyndi og gerði sér fulla grein fyrir hvað þyrfti með til hjálpar.
Í Heiðmörk hefur verið komið upp skógarlundi, sem ber nafn Páls eða “Pálslundur”.”
Minnisvarðinn stendur í Pálslundi í Heiðmörk [Mbl. 2004]
Sigurjón Óskar Gíslason (1910-1986)
Grímsstaðavör
Á sjávarkambinum framan við húsin er gamalt spil. Á spilið er fest lítil plata, sem aðeins sést ef vel er að gáð. Platan er merkt grásleppukarlinum Sigga í Járnhúsinu, Sigurjóni Óskari Gíslasyni. Járnhúsið var járnklætt timburhús við Fálkagötu 14 en þar bjó hann ásamt foreldrum sínum um tíma. Sigurjón var járnsmiður og sjómaður. Hann réri helst úr Grímsstaðavör.
Þetta er sennilega ein minnsta minningarplata sem um getur.
Sigvaldi Kaldalóns (1881-1946)
Í minningu Sigvalda Kaldalóns tónskálds, f. í Reykjavík 13. janúar 1881, d. 28. júlí 1946.
Minnisvarðinn er eftir Helga Gíslason og stendur í Grjótaþorpi.
Sigvaldi S. Kaldalóns var læknir að mennt og lærði í Reykjavík og Kaupmannahöfn. Kom heim og hóf læknisstörf árið 1909 í Hólmavíkurhéraði, síðan í Nauteyrarhéraði 1909 með búsetu í Ármúla til 1922 er hann fékk lausn vegna vanheilsu og fór til Kaupmannahafnar, héraðslæknir í Flateyjarhéraði 1927-1929, í Keflavíkurhéraði og Grindavík 1929-1945 og fékk þá lausn á fullum launum og flutti til Reykjavíkur. Naut styrks úr ríkissjóði sem tónskáld frá 1923 til æviloka.
Aðrir minnisvarðar um Sigvalda Kaldalóns eru í Grindavík, í Flatey á Breiðafirði og í Kaldalóni, Nauteyrarhreppi.
Skúli Magnússon (1711-1794)
Skúli Magnússon var fæddur 12. desember 1711 og lést 9. nóvember 1794. Hann lærði lögfræði í Kaupmannahöfn án þess þó að taka próf, fékk Austur-Skaftafellssýslu og síðar vestursýsluna líka,1734-1736. Fékk Hegranesþing í Skagafirði 1737, var ráðsmaður Hólastóls 1741-1746. Fór síðan til Reykjavíkur og varð landfógeti 1749 fyrstur Íslendinga og bjó í Viðey frá 1751. Hann var helsti hvatamaðurinn að stofnun Innréttinganna í Reykjavík og um umbætur í verslunarrekstri meðal annars. Hann fékk lausn frá embætti 1793 og lést árið eftir. Kona hans var Guðrún Björnsdóttir Thorlacius og áttu þau 7 börn.
Verslunarmannafélag Reykjavíkur gaf Reykjavíkurbæ styttu þessa til minningar um 100 ára frjálsa verslun á Íslandi 1954. Styttan er eftir Guðmund Einarsson frá Miðdal og stendur í Víkurkirkjugarði við Aðalstræti, skammt frá þeim stað er Innréttingar Skúla voru byggðar.
Aðrir minnisvarðar um Skúla Magnússon er í Skúlagarði, S-Þing. og í Stóru-Ökrum, Skagafirði
Stanislas Bohic (1948-2012)
Vinabekkur
Til heiðurs föður okkar
Stanislas Bohic 1948-2012.
Friðrik og Arnór Bohic.
Stanislas Michéle André Bohic, landslagsarkitekt, fæddist 12. febrúar árið 1948 í Bordeaux í Frakklandi. Hann fluttist frá Frakklandi til Íslands árið 1978 og bjó hér alla tíð síðan. Stanislas lærði við háskólann La Ferte de Milton og útskrifaðist sem landslagsarkitekt árið 1971.
Hann vann til margra verðlauna fyrir hönnun sína. Margir fallegir garðar eftir Stanslas prýða götur borgarinnar. [Mbl.]
Bekkurinn er í Laugardal, skammt frá Grasagarðinum.
Steingrímur Jónsson (1890-1975)
Steingrímur Jónsson
Rafmagnsstjóri í Reykjavík 1921-1960
F. 18. júní 1890 – D. 21. janúar 1975.
Brjóstmyndin er eftir Aage Nielsen-Edwin Sculpteur Danois 1952
Segja má að Steingrímur Jónsson sé „stóri maðurinn“ í rafvæðingarsögu Íslands á tuttugustu öld. Hann kom til sögunnar um það leyti sem Íslendingar voru að stíga sín fyrstu meiri háttar skref við virkjun náttúruaflanna, vatnsorkunnar og jarðvarmans, en undir hans forystu voru stigin risaskref sem miðuðu að því að koma Íslandi í röð iðnvæddra ríkja. Hann lauk prófi í rafmagnsverkfræði frá Kaupmannahöfn fyrstur Íslendinga árið 1917.
Skömmu síðar tóku stjórnendur Reykjavíkurbæjar ákvörðun um að stofna rafmagnsveitu og ráðast í virkjun Elliðaánna. Var það langstærsta verkefni Íslendinga við beislun rafmagns, en fram að því var Seyðisfjörður eini bær landsins sem teljast mátti rafvæddur.
Steingrímur var ráðinn til að stýra þessu óskabarni Reykvíkinga. Rafmagnsveitan tók formlega til starfa um leið og Elliðaárstöðin árið 1921 og Steingrímur gegndi stöðu rafmagnsstjóra (forstöðumanns Rafmagnsveitunnar) til sjötugs. Á þeim tíma urðu miklar breytingar á orkumálum Reykvíkinga. Elliðaárstöðin var stækkuð og kannað var hvort virkja mætti jarðvarmann í Þvottalaugunum til raforkuframleiðslu. Boranir í Laugunum hófust undir stjórn Steingríms, en síðar varð úr að nýta heita vatnið beint til húshitunar með því að koma upp hitaveitu í Reykjavík.
Í stað gufuorkunnar horfðu Reykvíkingar nú austur fyrir fjall. Sogið, afrennsli Þingvallavatns, var virkjað með þremur stjórvirkjunum á fjórða, fimmta og sjötta áratugnum. Ljósafossvirkjun kom fyrst, gangsett 1937. Írafossvirkjun var reist skömmu eftir síðari heimsstyrjöldina og sú þriðja, Efra-Sog, var tekin í notkun árið 1960. Hlaut hún nafnið Steingrímsstöð til heiðurs forstjóranum, sem þá var við lok starfsferils síns.
Auk þess að gegna starfi Rafmagnsstjóra og forstjóra Sogsvirkjunar, félagsins sem stofnað var um virkjanirnar í Bláskógabyggðinni – og sem síðar varð hluti Landsvirkjunar, gegndi Steingrímur Jónsson margvíslegum störfum innan orkugeirans. Hann var um árabil formaður Sambands íslenskra rafveitna, sem var faglegur samráðsvettvangur stjórnenda raforkufyrirtækjanna. Segja má að á þeim vettvangi hafi stefna Íslendinga í orkumálum verið mótuð miklu fremur en á Alþingi eða innan ríkisstjórna.
Þá var Steingrímur einn helsti forystumaður Verkfræðingafélags Íslands. Á þeim vettvangi beitti hann sér til dæmis mjög á sviði málræktar og nýyrðasmíðar. Ekki var vanþörf á, enda fylgdu nýjum tæknikerfum á borð við rafmagnsgeirann aragrúi nýrra fyrirbæra og hugtaka sem finna þurfti nothæf íslensk heiti á.
Enn er eftir að geta þess sem fæstir Reykvíkingar hafa hugmynd um, en það er þáttur Steingríms Jónssonar í að móta umhverfi borgarinnar. Að hans frumkvæði hóf Rafmagnsveitan árið 1951 að planta trjám í Elliðaárdalnum, sem fram að því hafði verið gróðurlítill melur. Skógurinn í Elliðaárdal, þessari útivistarperlu Reykvíkinga, er að miklu leyti sprottinn af þessu fræi.
Sverrir Runólfsson (1831-1879)
Skólavarðan
Reist í minningu Sverris Runólfssonar
fyrsta steinsmiðs Íslands.
Grásteinn ehf og Steinkompaníið byggðu Skólavörðuna.
Þakkir til Verkís. B.M. Vallá, Viðhald og nýsmíði.
Þór Sigmundsson
Sveinbjörn Beinteinsson (1924-1993)
Sveinbjörn Beinteinsson var einn af stofnendum Ásatrúarfélagsins og fyrsti allsherjargoði félagsins frá stofnun þess 1972 til dánardags 1993.
Hann fæddist í Grafardal norðan við Botnsheiði þann 4. júlí 1924, en var jafnan kenndur við Dragháls í sömu sveit, þar sem hann bjó lengst af.
Sveinbjörn var skáld gott, kvæða- og fræðimaður, og eftir hann liggja nokkrar ljóðabækur og kver, auk bókarinnar Bragfræði og háttatal, sem er undirstöðurit kvæðamanna. Hann var skógræktaráhugamaður og mikið náttúrubarn. Sveinbjörn var stoð og stytta Ásatrúarfélagsins á mótunarárum þess og allt til dánardags og varð heimsþekktur fyrir. Sveinbjörn lést þann 23. desember 1993. [Ásatrú]
Sveinbjörn Beinteinsson
allsherjargoði og skáld.
Dalahalur háu nærri fjalli
hreinn og beinn í háttum var
hlýr og skýr í spjalli. S.B.
Thor Jensen (1863-1947) – Margrét Kristbjörg Kristjánsdóttir (1867-1945)
Minnisvarði um Thor Jensen og konu hans Margréti Kristbjörgu Kristjánsdóttur.
Thor Philip Axel Jensen (f. 3. desember 1863 í Danmörku, d. 12. september 1947) var danskur athafnamaður sem fluttist ungur til Íslands og varð þjóðþekktur fyrir umsvif sín á fyrri hluta 20. aldar. Útgerðarfélag hans Kveldúlfur hf. var það stærsta á Íslandi á millistríðsárunum. Synir hans urðu þjóðþekktir sömuleiðis, Ólafur Thors var forsætisráðherra Íslands og Thor Thors var fyrsti fastafulltrúi Íslands hjá Sameinuðu þjóðunum.
Minnisvarðinn stendur í Hallargarðinum við húsið sem Thor Jensen reisti í miðborg Reykjavíkur, við Fríkirkjuveg. Minnisvarðann gerði Helgi Gíslason myndhöggvari
Tómas Guðmundsson (1901-1983)
Tómas Guðmundsson skáld fæddist á Efri-Brú í Grímsnesi, 6. janúar 1901. Foreldrar hans hétu Guðmundur Ögmundarson og Steinunn Þorsteinsdóttir. Á meðal fyrri starfa utan verksviðs skáldsins er vert að nefna; málflutningsstörf í Reykjavík 1926-1929 og störf við Hagstofu Íslands 1928-1943.
Segja má að Tómas hafi verið iðinn við útgáfustörf. Til að mynda var hann einn af frumkvöðlum útgáfu tímaritsins Helgafells og síðar Nýs Helgafells. Hans helstu verk eru meðal annars: Myndir og minningar 1956, Léttara hjal 1975 og Að haustnóttum 1976. Einnig skrifuðu þeir Tómas og Sverrir Kristjánsson og gáfu út tíu binda verk með æviþáttum fólks frá liðinni tíð. Árið 1960 kom út Svo kvað Tómas; samtalsbók Matthíasar Johannessens og Tómasar. Samtalsbókin var seinna gefin út árið 1990 í bókinni Vökunótt fuglsins. Þýðingarstörf Tómasar eru talsverð. Tómas þjónaði titlinum formaður bókmenntaráðs í 21 ár en hann var einn af aðal frumkvöðlum stofnunar Almenna bókafélagsins á Íslandi. Tómas lést í Reykjavík 14. nóvember 1983.
Tómas Guðmundsson er þó fyrst og fremst þekktur sem ljóðskáld og er hann talinn eitt af stórskáldum íslands á 20. öldinni. Hann var aðeins 24 ára þegar fyrsta bók hans kom út og þótti þá þegar eitt fremsta skáld Íslendinga. Átta árum síðar þegar Fagra veröld kom út og seldist samstundis upp var ljóst að orðstír Tómasar var gulltryggður og mörg ljóða hans á hvers manns vörum. Hann hefur oft verið kallaður Reykjavíkurskáldið og árið 1994 hóf Reykjavíkurborg að veita Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar í minningu skáldsins. [Wikipedia]
Tryggvi Gunnarsson (1835-1917)
Minnisvarði um Tryggva Gunnarsson þingmann og bankastjóra í Alþingisgarðinum sem var Tryggva hjartans mál að rækta og gera fallegan.
Tryggvi var stofnandi og kaupfélagsstjóri Gránufélagsins á Akureyri en átti að mestu heima í Kaupmannahöfn frá 1873 þar til hann tók við bankastjórastöðu Landsbankans 1893. Hann var þingmaður flest ár frá 1869 til 1907 og gegndi ýmsum nefndastörfum og embættum þinsins. Tryggvi gegndi ýmsum félagsstörfum í Reykjavík og var í bæjarstjórn. Hann sá um byggingu Ölfusárbrúar 1891.
Tryggvi lést 21. október 1917 og er hann jarðsettur í Alþingisgarðinum.
Minnisvarðinn er eftir Ríkarð Jónsson myndhöggvara og stendur á leiði Tryggva í Alþingisgarðinum.
Þorsteinn Einarsson (1911-2001)
Þorsteinn Einarsson, íþróttafulltrúi
“Ég eignaðist ungur það hugfang að fylgjast með fuglum og leggja hlustir við raddir þeirra. Ég varð bergnuminn (Fuglahandbókin Þ.E. 1987).”
“Á sínum efri árum gengu Þorsteinn og kona hans Ásdís daglega um Laugardalsgarðinn og gáfu fuglunum á þessari flöt. Þetta var þeirra unaðsreitur.” [Texti á minnisvarðanum]
Minnisvarðinn stendur í Laugardalnum og brjóstmyndina gerði Ragnhildur Stefánsdóttir myndhöggvari árið 2002.
Þorsteinslundur í Heiðmörk
Í skógarreit í Heiðmörk sem merktur er Akóges stendur þessi minnisvarði:
Er félagið AKÓGES varð 50 ára höfðu félagarnir gróðursett í Heiðmörk í 40 ár, 1991.
Þá voru gróðursett 50 grenitré sem upphaf skógræktarlundar og hann nefndur
Þorsteinslundur
til heiðurs Þorsteini Einarssyni sem var forystumaður skógræktarfólksins.
Þorsteinn Erlingsson (1858-1914)
Þorsteinn Erlingsson 1858-1914
Jeg trúi því sannleiki,
að sigurinn þinn
að síðustu vegina jafni.
Brjóstmyndina gerði Ríkarður Jónsson árið 1960.
Minnisvarðinn stendur á Klambratúni.
Þórbergur Þórðarson (1888-1974)
Í þessu húsi bjó og starfaði rithöfundurinn Þórbergur Þórðarson 1943-1974.
,,Ég fagna aldrei svo ljósi dagsins að ég tárist ekki yfir heimsku og mannúðarleysi”.
Þórbergur Þórðarson (12. mars 1888 á Hala í Suðursveit – 12. nóvember 1974 í Reykjavík) var íslenskur rithöfundur. Hann ólst upp í sveit og fór ungur til Reykjavíkur til að vinna á skútu. Árið 1924 kom út fyrsta stóra bók hans, Bréf til Láru, sem olli gríðarlegu uppnámi og gerði Þórberg þjóðfrægan og illræmdan á einni nóttu.
Þórbergur hlaut framan af litla formlega menntun meðal annars sökum þess að hann þurfti sjálfur að sjá fyrir sér. Árið 1906 fluttist hann að Vitastíg 9 í Reykjavík og gerði vistarbandssamning við Runólf Guðmundsson húseiganda. Runólfur sá honum fyrir mat, skotsilfri og húsnæði en þess í stað réðst Þórbergur sem kokkur á skútuna „Seagull“ og Kútter Hafstein. Árið 1909 skildust leiðir Þórbergs og Runólfs og hóf Þórbergur nám við Kennaraskólann en varð fljótt afhuga því og hóf nám utanskóla við Menntaskólann í Reykjavík. Þórbergur þurfti sjálfur að sjá sér farborða og var hann oft fátækur og hungraður á námsárum sínum.
Árið 1911 kynnist hann Sólrúnu Jónsdóttur og varð ástfanginn af henni en móðir hennar vildi ekki gifta dóttur sína manni sem gat ekki séð fyrir henni. Vorið 1913 reyndi hann við gagnfræðipróf og féll. Hann hélt þó ótrauður áfram og sótti fyrirlestra við Háskóla Íslands sem voru opnir öllum. Hann fékk þó ekki að taka próf. Árið 1919 giftist Sólrún Steindóri Pálssyni sjómanni án þess þó að þau felldu saman hugi og eignuðust þau son saman. Sólrún tók þó upp ástarsamband við Þórberg 1922 og varð ófrísk af hans völdum ári seinna. Í febrúar 1924, sama ár og Bréf til Láru kom út, eignuðust þau dóttur sem kennd var Steindóri.
Þórbergur kenndi við Iðnskólann á árunum 1918-25 sem og við Verslunarskólann á árunum 1921-25. Á sama tíma fékk Þórbergur áhuga á dulspeki og guðspeki og ferðaðist til London, Parísar og Kaupmannahafnar árið 1921 til þess að kynna sér dulspekiefni nánar. Stjórnmálaskoðanir hans hneigðust til vinstri og ritaði hann ýmsar greinar til varnar Sovétríkjunum. Árið 1925 fékk Þórbergur mikinn áhuga á esperanto. Hann giftist Margréti Jónsdóttur þann 1. október 1932. Haustið 1933 réð Þórbergur sig sem blaðamann Alþýðublaðsins.
Þórbergur var heiðursfélagi í Skaftfellingafélaginu og Rithöfundafélaginu. Hann var kosinn heiðursdoktor við Háskóla Íslands 1974, stuttu áður en hann lést úr heilablóðfalli á Landspítalanum í Reykjavík þann 12. nóvember 1974 og var hann þá kominn með Parkinsons-veiki.
Þann 30. júní 2006 var Þórbergssetur, safn til minningar um Þórberg, opnað á Hala í Suðursveit. [Wikipedia]
Arnarhólstraðir
“Arnarhólstraðir eru gamla þjóðleiðin ofan til Reykjavíkur og mótar enn fyrir þeim hér á Arnarhóli. Leiðin lá frá Arnarhólsholti, sem síðar nefndist Skólavörðuholt, að vaðinu við ós Arnarhólslækjar. Þegar nýir stígar voru lagðir á hólnum 1993 var ákveðið að varðveita gamla stíginn frá 1924 þar sem hann liggur yfir þessa fornu þjóðleið. Traðirnar eru á fornleifaskrá Reykjavíkur og eru friðaðar samkvæmt þjóðminjalögum.” [Texti á minnisvarðanum]
Flugstuðull
Flugstuðull
Fyrsta flug á Íslandi
3.9.1919
Flugslys árið 2000
Minnisvarði þessi er reistur í minningu þeirra sem létust af völdum flugslyssins í Skerjafirði 8. ágúst 2000.
Gunnar Viðar Árnason f. 16.10.1977 – d. 8.8.2000
Heiða Björk Viðarsdóttir f. 19.6.1980 – d. 10.8.2000
Jón Börkur Jónsson f. 24.1.1983 – d. 16.6.2001
Karl Frímann Ólafsson f. 7.9.1965 – d. 7.8.2000
Mohamed Jósef Daghlas f. 20.8.1971 – d. 7.8.2000
Sturla Þór Friðriksson f. 10.5.1983 – d. 1.11.2001
Sólin settist í lífi þeirra en geislarnir lifa áfram með okkur
Norskir flugliðar á Íslandi
Liðsmenn úr 330. flugsveit þakka íslensku frændþjóðinni hjálp og aðstoð sem þeim var veitt á Íslandi.
Reist til minne om den norske 330 squadron som fra april 1941 til april 1943 opererte fra Reykjavik, Akureyri og Budareyri.
Minnisvarðinn stendur í Nauthólsvík.
Noregslundur 2004
Noregslundur vígður 5. júní 2004
1949-2004
Til minne um norske og islandske
forkemparar i skogreising
– Skogen kler vidda –
Stendur við Nordmandslaget í Heiðmörk
Wirta ,,Sykurskipið“
Wirta
Skipið hét Wirta (áður; NIPPON) og strandaði það á Leirboða í Skerjafirði 24. janúar árið 1941 nánar tiltekið um klukkan 11 um morguninn. Það var u.þ.b. 7.000 smálestir.
Samkvæmt samtíma heimildum var talað um það meðal sjómanna við Faxaflóa að kolareykur frá Reykjavík hafi byrgt áhöfn skipsins sýn á leið þess til Reykjavíkur og orðið þess valdur að skipinu var siglt í strand. Sjómenn sögðu að þessi mikli kolareykur hafi einnig nokkru áður gert það að verkum að áhöfn bresks togara sigldi skipi sínu í strand á sama stað. Svo virðist sem þeim togara hafi verið bjargað af strandstað.
Wirta var full af sykri sem flytja átti til Finnlands en þar í landi var mikill skortur á sykri sérstaklega á spítölum landsins. Skipstjóri Wirta sagði það meira tjón að tapa sykrinum en að missa skipið og segir það nokkuð um þörfina sem þá hefur verið á þessari vöru sem meira en nóg er af nú á dögum. Áhöfn skipsins voru uppgjafa finnskir hermenn og björguðust þeir allir. Var þeim stefnt norður á Siglufjörð svo þeir gætu komist um borð í finnsk skip sem þar var í höfn og farið með því til síns heima.
Það tókst að bjarga um 1300 smálestum af sykrinum um borð í íslensk skip en ekki tókst að bjarga skipinu og var það sokkið á aðeins 4 dögum. Nú geta kafarar hinsvegar notið þess að snerta á sögunni með því að kafa á þessum slóðum.
(https://dive-explorer.com/2019/04/03/wirta-sykurskipid-1941/)
Akkerið er við austurgafl félagsheimilis sportkafarafélagsins í Nauthólsvík.
Reykjavíkurflugvöllur
Reykjavíkurflugvöllur
– vagga flugs á Íslandi –
Endurbyggður 1999-2002
Formlega vígður af Sturlu Böðvarssyni samgönguráðherra
1. nóvember 2002.
Minnisvarðinn er á Reykjavíkurflugvelli.
Friðrikskapella
Borgarstjórinn í Reykjavík Davíð Oddson tók fyrstu skóflustunguna 24. maí 1990.
Biskup Íslands Herra Ólafur Skúlason vígði kapelluna 25. maí 1993.
Reist af samtökum um byggingu Friðrikskapellu.
Stjórn og framkvæmdanefnd:Gylfi Þ. Gíslason formaður, Ágúst Bjarnason, Árni Sigurjónsson, Ástráður Sigursteindórsson, Bjarni Bjarnason, Helgi Elíasson, Jón Dalbú Hróbjartsson, Jónas B. Jónsson, Kristinn Þ. Hallsson, Óðinn Helgi Jónsson, Ólafur G. Gústafsson, Pétur Sveinbjarnarson, formaður framkvæmdanefndar, Sigurbjörn Einarsson, Sigurður Pálsson, Úlfar Þórðarson, Valgeir Ástráðsson, Þórir Kr. Þórðarson.
Arkitekt: Nikulás Úlfar Másson. Verkfræðingur: Þórður Ólafur Búason. Aðalverktaki: Álftárós hf.
Yfirsmiður: Guðjón Sigurbjörnsson. Rafteikning: Örn Jónsson. Smíði kirkjumuna: Aðalsteinn Thorarensen.
Friðrikskapella er afhent eftirtöldum félögum til eignar: KFUM, KFUK, Knattspyrnufélaginu Val, Karlakórnum Fóstbræðrum og Skátasambandi Reykjavíkur. [Texti á minningarsúlu]
Gróðrarstöðin í Reykjavík
Steinn þessi er reistur þegar 100 ár voru liðin frá upphafi samfelldra jarðræktartilrauna á Íslandi.
… brauð veitir sonum móðurmoldin frjó (Hannes Hafstein)
Gróðrarstöðin í Reykjavík
Búnaðarfélag Íslands hóf á þessum stað tilraunir í jarðrækt
undir stjórn Einars Helgasonar árið 1901.
Minnisvarðinn stendur í garði Gróðrarstövarinnar við Laufásveg, þar sem saman koma gamla Hringbrautin og Laufásvegur.
Höfði – Minningarlundur
Trees planted in memory of
U.S. Ambassador Nicholas Ruwe (1985-1989)
Diplomat, Benefactor and Life-long Friend of Iceland Whose idea to host the Summit meeting between Ronald Reagan and Mikhael Gorbachev at Hofdi house on October 11-12 1986 made it the setting for a decisive moment in the ending of the Cold War and earned it a lasting place in the History of mankind. [Texti á skildi í lundinum]
Snarfari
Snarfari var stofnaður 1975.
Framkvæmdir hófust hér vorið 1985.
Guð blessi þetta bátalægi og alla þá sem hingað koma og héðan fara.
Gamlir félagar. [Texti á skildinum]
Minnisvarðinn stendur á svæði siglingaklúbbsins Snarfara við Elliðavog.
Knattspyrnufélagið Víkingur
Knattspyrnufélagið Víkingur
stofnað 21 apríl 1908.
Fulltrúaráð Víkings reisti steininn í minningu frumkvöðlanna í september 2011.
Minnisvarðinn stendur á félagssvæði Víkings í Fossvogsdal
Knattspyrnufélagið Þróttur
Hér var Knattspyrnufélagið Þróttur stofnað, 5. ágúst 1949.
Reist af velunnurum 5. ágúst 2009.
Minnisvarðinn stendur í Grímsstaðavör í Reykjavík.
Kirkja í Breiðholti
Hér stóð kirkja fyrr á öldum.
Rotary-klúbburinn Reykjavík – Breiðholt
Kirkja í Laugarnesi
Hér stóð kirkja til ársins 1794.
Rotary-klúbburinn Reykjavík – Austurbær
Rússneska rétttrúnaðarkirkjan
Hér stendur til að reisa rússnesku rétttrúnaðarkirkjuna í Reykjavík. Verkið hefur tafist af ýmsum ástæðum og því hefur kirkjan ekki risið enn. Texti á varðanum er á rússnesku.
Þessi lóð, minnisvarði og kirkja eru við Geirsgötu ofan slippsins í Reykjavík.
Víkurkirkjugarður í Reykjavík
Hér var kirkjugarður Reykvíkinga frá upphafi kristni til 1838. Síðast var jarðsett í garðinum árið 1883.
Hér stóð Víkurkirkja til 1798 þegar Dómkirkjan tók við af henni sem kirkja Reykvíkinga.
Steinarnir með höggmyndum eftir Pál Guðmundsson á Húsafelli voru reistir til minningar um 1000 ára kristni á Íslandi árið 2000.
Víkurkirkjugarðurinn var á horni Aðalstrætis og Kirkjustrætis
Þvottalaugarnar í Laugardal
Þvottahús Thorvaldsensfélgsins 1888
Hér stóð húsið sem Thorvaldsensfélagið lét reisa og færði bænum að gjöf. Það veitti kærkomið skjól þeim sem strituðu við erfiði þvottanna allt til 1930.
Stendur við Þvottalaugarnar í Laugardal.
Kjalarnes
Útialtari
Tilgangurinn með uppsetningu útialtaris og minnismerkis í landi Esjubergs er að vekja verskuldaða athygli á merkum kristnum sögustað. Útialtarið verður notað við kristið helgihald og ýmsar athafnir eins og brúðkaup og skírnir.
Fyrsta skóflustunga var tekin að altarinu 8. maí 2016 af biskupi Íslands, prófasti Kjalarnesprófastsdæmis, formanni Sögufélagsins Steina, formanni sóknarnefndar Brautarholtssóknar og einu fermingarbarni.
Altarið sjálft er sótt í Esjubergsnámur og upp úr því stendur tveggja metra keltneskur kross.
Altarið stendur í landi Esjubergs á Kjalarnesi
Minnisvarðar í Kirkjugörðum Reykjavíkur
Hólavallagarður
Færeyskir sjómenn
Við föroyska fiskiskipinum
Acorn
brendust og doyðu þessir menn
20-3-1928
D. Debes – Gjógv
H.J. Joensen – –
N. Klein – – –
H.J. Biskopstö –
H. Jakobsen – Eiði
H.D. Morköre – –
Teir skoðaðu storverk harrans
og í dýpinum undur hans
í neyð síni heittu teir á harrann
og hann hjalpti úr tröngdum.
DS. 107-24-28
Minnisvarðinn er í Hólavallakirkjugarði
Færeyskir sjómenn
Færeyskir sjómenn af kútternum Anna frá Tofte
Ofan á steininn er letrað:
Hvil i fred og Gud i vold
være eders sjæle.
Om jer grav blev bölgen kold
eller her i dvæle.
Á hlið steinsins er grafið:
Til minne om sytten Færöiske fiskere der forliste med kutter Anna af Tofte ved Grindavik den 5 april 1924. Fjorten hvile her.
Minnisvarðinn er í Hólavallakirkjugarði
Nánar er sagt frá færeyskum minnisvörðum í Hólavallagarði á Ferli.is
Fossvogskirkjugarður
Minningaröldur sjómannadagsins
Sjómannadagurinn í Reykjavík og Hafnarfirði reisti 2. júní 1996.
Nú segir Drottinn svo, sá er skóp þig:
Óttast þú eigi, því að ég frelsa þig
ég kalla á þig með nafni, þú ert minn. [Jes. 43:1]
Minnisvarði óþekkta sjómannsins
Sjómannadagurinn í Reykjavík og Hafnarfirði reisti 1938, og endurbyggði 1988.
Glitfaxi
Til minningar um þá sem farizt hafa í flugslysum
Flugmálafélag Íslands
Minnisvarðinn stendur við Fossvogskirkju og er eftir Einar Jónsson myndhöggvara.
Annar minnisvarði um Glitfaxaslysið er í Fossvogskirkjugarði með nöfnum, þeirra sem fórust í slysinu.
Stríðsminnisvarði
Til minningar um flugliða Bandamanna sem tóku þátt í orrustunni um Atlantshaf frá Íslandi 1940-1945. Minnisvarðinn var afhjúpaður af Hans kgl. tign Hertoganum af Kent 12. september 2007.
Gjöf Flugmálafélags Íslands.
Royal Air Force – United States Navy (USN)
Royal Navy Fleet Air Arm – United States Army Air Force (USAAF)
Royal Canadian Air Force (BCAF) – United States Coast Guard (USCG)
Norskur minnisvarði
Og det er det stora
og det er det glupa
at merket det stend
um mannen han stupa
Minnisvarðinn er í Fossvogskirkjugarði
Kristinn Rúnarsson (1961-1988) – Þorsteinn Guðjónsson (1961-1988)
Í minningu vinanna Kristins Rúnarssonar f. 25.1.1961
og Þorsteins Guðjónssonar f. 10.4.1961.
Þeir klifu tind Pumari 7162 m í Nepal þann 19.10.1988 en komu aldrei til baka.
Fundnir 30 árum síðar
hvíla hér.
Seltjarnarnes
Bjarni Pálsson (1719-1779)
Minnisvarði um Bjarna Pálsson landlækni stendur við Nes við Seltjörn á Seltjarnarnesi.
Bjarni Pálsson f. 17. maí 1719, d. 8. september 1779. Skipaður fyrsti landlæknir á Íslandi 17. mars 1760 og sat að Nesi við Seltjörn 1763-1779.
Reist af Seltjarnarneskaupstað á 200 ára ártíð Bjarna Pálssonar 8. september 1979.
Björn Jónsson í Nesi (1772-1798)
Björn Jónsson í Nesi
Hann var fyrsti lyfjafræðingurinn og apótekarinn á Íslandi.
Minnisvarðinn var afhjúpaður 24. september 2021 og stendur í Urtagarði apotekarans við Nes á Seltjarnarnesi, en urtagarðurinn var gerður árið 2010 í minningu Björns Jónssonar, Bjarna Pálssonar landlæknis og Hans Georg Schierbeck, landlæknis með jurtum sem vitað er að apótekarar og lyfjafræðingar notuðu 1763-1834. Upphaflega er talið að Urtagarðurinn hafi staðið suður af Nesstofu, en nýi garðurinn er suðaustur af Nesstofu og stendur minnisvarðinn í garðinum.
Björn Jónsson (1932-2010)
Björnslundur
Gróðursettur af félögum Rotaryklúbbs Seltjarnarness í minningu Björns Jónssonar (1932-2010) skólastjóra og skógræktarfömuðar 2019
Gróðurlundurinn er í útivistarsvæði við Suðurströnd á Seltjarnarnesi
Nes við Seltjörn
Hér stóð kirkja til ársins 1799
Minnisvarði um kirkju í Nesi við Seltjörn
Rotaryklúbbur Seltjarnarness reisti þennan minnisvarða.
Lagað og bætt við 8. nóv. 2024